Wiceminister przedstawił w czwartek podczas XXXV Zgromadzenia Ogólnego ZGWRP opracowaną pod koniec ubiegłego roku przez ministerstwo finansów reformę systemu finansowania JST.

Skuza zaznaczył, że koncepcja została przekazana specjalnemu zespołowi Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, ale jeszcze nie wszystkie korporacje samorządowe przekazały swoje uwagi.

„Myślę, że warto ruszyć z miejsca i warto zacząć zrobić pierwszy krok. Mój postulat jest też taki, żeby działań w zakresie zmiany systemu finasowania JST nie ograniczać tylko do kwestii finansowania zadań oświatowych, bądź ich przeniesienia na poziom budżetu państwa” – mówił Skuza.

Omawiając szczegółowo propozycję reformy finansowania samorządów wiceminister zaznaczył, że przewiduje ona m.in. zmiany w zakresie udziałów JST we wpływach z podatków dochodowych w celu ustabilizowania dochodów z tego tytułu. 

„Rozważamy bazowanie na dochodach z kilku okresów, a nie tylko i wyłącznie na przepływach rocznych. Zaletą takiego rozwiązania byłoby to, że dochody JST z tytułu PIT i CIT będą bardziej przewidywalne i stabilne, będą podlegać mniejszym wahaniom ponieważ opierać się będą na średniej z kilku lat” – tłumaczył wiceminister. 

Dodał, że koniunktura gospodarcza nadal będzie oddziaływać na wpływy do budżetów JST jednakże w mniejszym stopniu niż dotychczas. 

W zakresie reguły stabilizującej dochody JST ministerstwo rozważa też uzupełnienie systemu finansowania samorządów o dodatkowy mechanizm zapewniający długookresową stabilizację finansową. Reguła stabilizująca dochody wyznaczałaby corocznie pulę pewnych środków dla JST z tytułu łącznych dochodów z tego udziału w podatku PIT i CIT oraz części oświatowej subwencji ogólnej. 

„Zasada działania reguły byłaby uwzględnieniem w mechanizmie kształtowania dochodów JST dynamiki nominalnego PKB, który bierze pod uwagę nie tylko wzrost gospodarczy, ale również inflację. I reguła namnażałaby dochody wskaźnikiem średniookresowej, czyli takiej 8-letniej dynamiki PKB – taki okres wynika z przeciętnej długości cyklu koniunkturalnego. Jego zastosowanie w tej nowej regule samorządowej miałoby także charakter antycykliczny, czyli korzystny dla JST, szczególnie w okresie gorszej koniunktury” – przekonywał Skuza. 

Zdaniem wiceministra wprowadzenie takiej stabilizującej reguły długookresowej dla JST uodporni dochody samorządowe na skutki wynikające m.in. ze zmian prawnych, w tym w zakresie podatków. „Po drugie dochody samorządów byłyby o wiele mniej  podatne na wahania cyklu koniunkturalnego. Po trzecie istniałaby możliwość lepszego dopasowania alokacji środków do potrzeb samorządów” – wyjaśniał wiceszef MF.

Skuza dodał, że ministerstwo rozważa zmiany w mechanizmie korekcyjno-wyrównawczym. „Rozważamy tu modyfikacje istniejącego systemu, tzn. utrzymane byłyby podstawowe zasady, ale wprowadzono by korekty eliminujące słabości obecnego systemu, o których mowa m.in. w wyroku Trybunału Konstytucyjnego” – tłumaczył wiceminister. Jego zdaniem zasadne jest wprowadzenie jednolitych kryteriów identyfikacji JST - najbardziej zamożnych i najbiedniejszych uwzględniając nie tylko potencjał dochodowy, ale również zróżnicowane potrzeby wydatkowe JST. 

Jak zaznaczył Skuza, dla potrzeb mechanizmu wyrównawczo-korekcyjnego miasta na prawach powiatu stanowiłyby odrębną grupę jednostek co umożliwiłoby bardzie precyzyjne dopasowanie systemu do kwestii wydatkowych.

Również myślimy i trwa dyskusja nad wprowadzeniem jeszcze jednego istotnego rozwiązania - nowej części subwencji ogólnej, czyli tzw. subwencji inwestycyjnej lub rozwojowej, która miałaby na celu stałe wsparcie JST w obszarze inwestycyjnym. 

mp/