Rada przedstawiła swoje propozycje w inicjatywie legislacyjnej przesłanej na ręce Marka Wójcika, sekretarza strony samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz pełnomocnika ds. legislacji w biurze Związku Miast Polskich.

Zdaniem KRFS obecnie obowiązujące przepisy uniemożliwiają wynagrodzenie skarbników w sposób odpowiadający ich kompetencjom, poziomowi odpowiedzialności oraz roli, jaką odgrywają w sprawnym funkcjonowaniu samorządów. Wynika to przede wszystkim z ograniczenia swobody w kreowaniu zarobków skarbników i pozostałych pracowników JST zatrudnionych na podstawie powołania (zastępców wójta, burmistrza, prezydenta miast) poprzez określenie maksymalnego poziomu ich wynagradzania.

W piśmie KRFS zwrócono uwagę, że ograniczenie pułapu wynagrodzenia tych pracowników powoduje, że w wielu urzędach kierownicy komórek organizacyjnych i niektórzy pracownicy zarabiają więcej od skarbników, gdyż w ich przypadku przepisy określają nie maksymalne, a minimalne poziomy wynagrodzeń. Zdaniem KRFS ten brak równowagi rodzi poczucie niesprawiedliwości i frustrację wśród skarbników.

W piśmie zwrócono uwagę, że art. 36 ustawy o pracownikach samorządowych stanowi, iż „(p)racownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych”. Z kolei art. 37 ust. 2 zobowiązuje Radę Ministrów, aby wydając Rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych uwzględniła w szczególności „rodzaj realizowanych zadań i charakter czynności wykonywanych na poszczególnych stanowiskach”.

W tym kontekście KRFS zwraca uwagę, że stanowisko skarbnika JST jest szczególnie wymagające, a sprawująca je osoba musi posiadać odpowiednie kompetencje formalne (określone w art. 54 ust. 1 i 2 ustawy o finansach publicznych), praktykę w księgowości oraz wiedzę i doświadczenie niezbędne do prowadzenia rachunkowości jednostki, wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi, dokonywania wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym, a także kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych.

KRFS zaznacza, że do obowiązków skarbnika należy ponadto przygotowanie budżetu JST i wieloletniej prognozy finansowej oraz dokonywanie zmian w tych dokumentach na przestrzeni roku, jak również sprawozdawczość.

„Nie sposób pominąć też zaangażowania w finansową obsługę inwestycji i projektów unijnych, przeprowadzenie inwentaryzacji, wdrażanie zadań czy rozwiązań, wynikających z wielu różnorodnych ustaw oraz współdziałania z jednostkami podległymi. Skarbnik to też osoba najbardziej zaangażowana i eksploatowana przez niemal każdą kontrolę w JST. Ponadto sprawuje funkcje kierownicze względem komórek ds. budżetu, finansów i księgowości. Nierzadko ma też przypisane powinności w szeroko rozumianym obszarze gminnych podatków” – czytamy w piśmie.

KRFS podkreśla, że „podstawową zasadą sprawiedliwości społecznej, jest godziwe wynagradzanie za wykonywaną pracę” i przytacza w tym kontekście dane dotyczące zarobków skarbników.

„Z danych wynika, że miesięczne wynagrodzenie całkowite (mediana) skarbników - głównych księgowych, zarządzających wielomilionowymi budżetami gmin wynosi 10 350 PLN brutto. Co drugi skarbnik otrzymuje pensję od 8 560 PLN do 15 180 PLN. 25% najgorzej wynagradzanych skarbników zarabia poniżej 8 560 PLN brutto. Na zarobki powyżej 15 180 PLN brutto może liczyć grupa 25% najlepiej opłacanych skarbników. Widać z tego, że wielu skarbników nie osiąga nawet dwukrotności obecnie najniższej krajowej pensji” – czytamy w piśmie.

Według KRFS taki poziom zarobków nie odpowiada roli skarbnika w JST oraz ciężarowi pracy i odpowiedzialności, jakie nakładają na niego wymogi prawa.

W piśmie przytoczono też raport firmy Publink, dotyczący wynagrodzeń skarbników, z którego wynika, że w latach 2018-2023 wysokość średniego wynagrodzenia w Polsce wzrosła o 66 proc., natomiast w samorządach zarobki wzrosły zaledwie o 47,6 proc. Z cytowanego raportu wynika również, że najczęściej wskazywanym przez skarbników powodem chęci zmiany pracy jest kwestia zarobków (64,2 proc. wskazań).

KRFS zwraca również uwagę na dyskryminujący skarbników przepis o 2-letnim okresie ochrony przedemerytalnej, podczas gdy pozostały pracownikom ochrona taka przysługuje na 4 lata przed uzyskaniem prawa do emerytury.

W kontekście powyższych uwag KFRS postuluje rezygnację z określania maksymalnego poziomu wynagrodzenia skarbników i pozostałych pracowników zatrudnionych na podstawie powołania. Jednocześnie proponuje wprowadzenie przepisów określających minimalny poziom ich zarobków, tak jak ma to miejsce w przypadku pozostałych grup pracowników samorządowych.

Z kolei w kwestii ochrony przedemerytalnej KFRS proponuje zmianę w Kodeksie pracy, tak by osoby zatrudnione na podstawie powołania miały warunki takie same jak pracownicy zatrudnieni w samorządzie na umowę o pracę.

Dodatkowo KFRS postuluje zmianę przepisów, które umożliwiają obecnie odwołanie skarbnika JST ze stanowiska przez radę zwykłą większością głosów i bez uzasadnienia. Zgodnie z przedstawioną propozycją nowelizacji wymagałaby ustawa o samorządzie gminnym, w której należałoby zapisać, że do zwolnienia skarbnika wymagana jest decyzja rady podjęta większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu w głosowaniu imiennym oraz uzasadnienie.

„Powyższe zmiany są niezbędne, by na tak odpowiedzialnym stanowisku mogły pozostać osoby kompetentne i mające odpowiednie kwalifikacje. Wszystkim zależy na rozwoju naszych małych ojczyzn i wysokich standardach obsługi w urzędach, a brak reform w administracji prowadzi do spadku efektywności i jakości usług” – podkreśla w swoim piśmie KRFS.

mam/