Powstanie powszechny, bezpłatny rejestr zastrzeżeń numeru PESEL; dane można będzie zastrzec m.in. w urzędzie gminy - stanowi Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Dokument został już opublikowany w Dzienniku Ustaw, ale sam rejestr ruszy na podstawie komunikatu, który opublikuje Minister Cyfryzacji - najpóźniej do 31 grudnia 2023 r.
Nowy rejestr ma służyć ograniczeniu wyłudzeń przez zaciąganie zobowiązań finansowych na inną osobę, m.in. umów kredytów i pożyczek czy sprzedaży nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela. Dotyczy to także zjawiska tzw. SIM swappingu, czyli wyrobienia duplikatu karty SIM, która może być potem użyta do autoryzowania transakcji wykonanych przez złodzieja w instytucji finansowej.
"Obecnie to ofiara przestępstwa kradzieży tożsamości musi udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie. Nowe przepisy zdejmą tą uciążliwość z pokrzywdzonych. W przypadku zaciągnięcia zobowiązania w trakcie obowiązywania zastrzeżenia, instytucja finansowa nie będzie miała możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń, a sąd zbada tą okoliczność z urzędu dzięki dostępowi do elektronicznego rejestru" - tłumaczył rząd na etapie projektowania przepisów.
Zgodnie z ustawą, dostęp do rejestru zastrzeżeń będą mieć: organ gminy, wojewoda, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz minister właściwy do spraw informatyzacji.
Zastrzeżenia lub cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL będzie możliwe elektronicznie - także przy użyciu aplikacji mObywatel - lub osobiście w siedzibie dowolnej gminy. PESEL zastrzec będzie można też w placówce bankowej oraz na poczcie.
W przypadku zastrzegania numeru w gminie konieczny będzie osobisty wniosek, złożony w postaci papierowej i opatrzony własnoręcznym podpisem.
Organ gminy bezpośrednio po złożeniu wniosku i pozytywnej weryfikacji tożsamości zarejestruje zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze i wyda wnioskodawcy potwierdzenie zastrzeżenia albo jego cofnięcia.
Czynności realizowane przez gminy w zakresie zastrzegania PESEL zostaną uwzględnione wśród zadań zleconych objętych dotacją. Rząd oszacował, że w latach 2023–2032 maksymalny limit wydatków wojewodów z części 85 na finansowanie organów gmin realizujących zadanie zastrzeżenia numeru PESEL wyniesie 19,31 mln zł. Z tego w roku 2023 ma to być – 0,9 mln zł; w 2024 – 3,44 mln zł; w 2025 – 3,05 mln zł; w 2026 – 2,7 mln zł; w 2027 – 2,37 mln zł; w 2028 – 2,04 mln zł; w 2029 – 1,7 mln zł; w 2030 – 1,37 mln zł; w 2031 – 1,04 mln zł; w 2032 – 0,7 mln zł.
Przy okazji ustawy wprowadzającej rejestr zastrzeżeń PESEL uchwalono też - dotykające gmin - zmiany w ustawie o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Dotyczą one tzw. stref czystego transportu. Do tej pory przepisy mówiły, że pojazdy uprawnione do wjazdu do strefy czystego transportu, oznacza się nalepką umieszczaną w lewym dolnym rogu przedniej szyby pojazdu.
Po zmianie przepisu stanowi on, że w celu identyfikacji pojazdów uprawnionych do wjazdu do strefy czystego transportu, "rada gminy w uchwale ustanawiającej strefę czystego transportu określa sposób kontroli wjazdu do strefy czystego transportu: 1) poprzez obowiązek oznaczenia pojazdów samochodowych nalepką umieszczaną w lewym dolnym rogu przedniej szyby pojazdu lub2) za pomocą danych pozyskiwanych z centralnej ewidencji pojazdów".
Zmiana dotycząca stref czystego transportu weszła już w życie.
js/