Wójt gminy, w której aktualnie przebywa świadczeniobiorca, czy prezydent miasta, gdzie mężczyzna zamieszkuje - kto ma rozpoznać podanie o przyznanie ubezpieczenia zdrowotnego? Naczelny Sąd Administracyjny wskazał prezydenta.

Spór kompetencyjny toczył się między prezydentem Świdnicy, a wójtem gminy Rymań. Żaden z nich nie chciał rozpatrzyć wniosku o potwierdzenia prawa do publicznych świadczeń opieki zdrowotnej, o które wystąpił nieubezpieczony mężczyzna przebywający w ośrodku odwykowym na terenie gminy Rymań.

Mężczyzna leczący się tam z uzależnienia od narkotyków chciał skorzystać z refundowanej pomocy stomatologicznej. By móc to uczynić złożył w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Rymaniu podanie o pomoc przez przyznanie ubezpieczenia zdrowotnego.

Świadczeniobiorca oświadczył przy tym, że: nie posiada ubezpieczenia zdrowotnego, aktualnie przebywa w ośrodku na terenie gminy Rymań, a jego miejsce zamieszkania to Świdnica.

Prezydent Miasta Świdnica, który wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie negatywnego sporu o właściwość pomiędzy nim, a wójtem gminy Rymań podnosił, że podstawą rozstrzygnięcia wniosku świadczeniobiorcy jest art. 54 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, przy czym - w jego ocenie - w zakresie właściwości organów administracji zastosowanie znajdzie art. 21 par. 1 pkt 3 kpa, z którego wynika, że właściwość powinna zostać określona według miejsca pobytu.

Prezydent Świdnicy zauważył, że ewidencja spraw administracyjnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Świdnicy wskazuje, że świadczeniobiorca był klientem tego ośrodka od maja 2013 r. do lutego 2016 r. i od momentu ostatnio udzielonej pomocy ośrodek ten nie miał wiedzy na temat sytuacji mężczyzny, w tym jego miejsca pobytu.

"(...) Uaktywnienie Świadczeniobiorcy nastąpiło 9 września 2019 r. na terenie Gminy Rymań, a zatem w sprawie powinien orzekać Wójt Gminy Rymań na zasadzie właściwości w sposób określony przez art. 21 par. 1 pkt 3 kpa" - stwierdził prezydent Świdnicy.

Wójt Gminy Rymań wniósł natomiast o wskazanie prezydenta Świdnicy jako organu właściwego do rozpatrzenia wniosku i powołał się przy tym na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wójt stwierdził m.in., że art. 54 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych określa, że właściwy miejscowo do wydania decyzji w tego rodzaju sprawach jest wójt (burmistrz, prezydent) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy. Zdaniem wójta, w tym wypadku za miejsce zamieszkania nie może być uznana miejscowość, w której znajduje się ośrodek, w którym świadczeniobiorca odbywa terapię, ale miasto Świdnica, które zgodnie z posiadaną przez niego wiedzą oraz przeprowadzonym wywiadem środowiskowym jest miejscem zamieszkania świadczeniobiorcy.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w organem właściwym do potwierdzenia prawa mężczyzny do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest Prezydent Miasta Świdnica.

Jak uzasadnił, z art. 54 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika, że właściwym miejscowo do wydania decyzji w tego rodzaju sprawach jest wójt (burmistrz, prezydent) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy.

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie określa jednak pojęcia "miejsce zamieszkania".

W efekcie, przy ustaleniu miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy należy posiłkować się art. 25 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Wyrażenie zamiaru stałego pobytu nie wymaga złożenia oświadczenia woli (nie jest czynnością prawną), lecz wystarczy, że zamiar taki wynika z zachowania danej osoby polegającego na "ześrodkowaniu swojej aktywności życiowej w określonej miejscowości".

"Z dokumentacji złożonej wraz z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu o właściwość wynika, że Świadczeniobiorca nie uważa miejsca swojego aktualnego pobytu (to jest miejscowości [...] w Gminie Rymań) za swoje miejsce zamieszkania w rozumieniu art. 25 kodeksu cywilnego. W podaniu o pomoc oraz w złożonych wraz z tym podaniem oświadczeniach Świadczeniobiorca wyraźnie wskazywał adres zamieszkania: ul. [...], [...] Świdnica. Taki sam adres został też wskazany w kwestionariuszu rodzinnego wywiadu środowiskowego z 14 października 2019 r., podpisanym przez Świadczeniobiorcę i pracownika socjalnego przeprowadzającego wywiad" - zauważył NSA.

"Należy zatem przyjąć, że Gmina Miasto Świdnica jest uważana przez Świadczeniobiorcę za miejsce jego zamieszkania. Dla oceny tej nie mają znaczenia okoliczności podniesione przez Prezydenta Miasta Świdnica, że Świadczeniobiorca od lutego 2016 r. nie korzystał z pomocy społecznej udzielanej przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Świdnicy, ani to, że od tamtego czasu wspomniany ośrodek nie miał wiedzy o sytuacji Świadczeniobiorcy. Okoliczności te nie wykluczają bowiem tego, że Świadczeniobiorca zamieszkuje w Świdnicy i traktuje tę miejscowość jako miejsce zamieszkania w rozumieniu art. 25 kodeksu cywilnego" - stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.

js/