Jak powinien zachować się funkcjonariusz publiczny w sytuacji propozycji korupcyjnej? Co ma zrobić obywatel, gdy urzędnik czeka na korzyści w zamian za szybsze załatwienie sprawy? To wszystko można znaleźć w poradniku antykorupcyjnym MSWiA oraz na specjalnej stronie internetowej.

Korupcja jest zjawiskiem dotyczącym nie tylko sfer rządzących czy wielkiego biznesu. ale stykamy się z nią na co dzień – przyznaje MSWiA. Oznacza nie tylko żądanie, proponowanie, wręczanie lub przyjmowanie bezpośrednio lub pośrednio łapówki lub jakiejkolwiek innej nienależnej korzyści majątkowej lub osobistej, ale również nadużycie władzy publicznej przez funkcjonariuszy publicznych i członków organów samorządowych oraz przez osoby zatrudnione w instytucjach dysponujących środkami publicznymi.

Korzyść majątkową stanowią rzeczy, świadczenia, prawa majątkowe (np. darowizna, zwolnienie z długu, zawarcie korzystnej umowy, wygranie przetargu). Korzyść osobista to taka, która nie ma charakteru materialnego. Może nią być awans, albo ograniczenie obowiązków zawodowych, odznaczenie państwowe lub branżowe, albo przyjście na praktyki, na staż, wysłanie na zagraniczne stypendium.

Prawo precyzuje jeszcze jedno korupcyjne zachowanie funkcjonariuszy publicznych - nadużywanie przez nich władzy. Funkcjonariusz może przekroczyć swoje uprawnienia (np. wydać zgodę na prowadzenie działalności gospodarczej, choć nie ma do tego uprawnień) albo nie dopełnić obowiązku (np. funkcjonariusz Urzędu Celnego, w zamian za gratyfikację finansową, nie sprawdzi wartości towaru podlegającego ocleniu).

Władzy może nadużywaç określona osoba lub całe grono, na przykład samorząd lokalny może zdecydować o oddaniu atrakcyjnego gruntu w nieodpłatne użytkowanie wieczyste, gdy grunt taki można było atrakcyjnie sprzedać i uzyskać środki dla budżetu miasta.

Zgodnie z poradnikiem MSWiA jeżeli funkcjonariusze publiczni spotkają się z próbą wręczenia łapówki powinni: na piśmie powiadomić przełożonego o złożonych przez klienta
„propozycjach”, opisać propozycję w notatce służbowej, wreszcie złożyć doniesienie o popełnieniu przestępstwa do prokuratury lub do policji.

W przypadku osoby prywatnej, należy upewnić się że ktoś faktycznie do korupcji nakłania, dokumentować wszystkie swoje kontakty z taką osobą, zainteresowanie lokalnych mediów, powiadomienie przełożonego osoby składającej propozycję korupcyjną.

MSWiA przypomina, że istnieje możliwość uniknięcia kary przez osobę, która dała łapówkę. Przepisy przewidują, iż sprawca tego przestępstwa nie podlega karze, jeżeli okaże tzw. „czynny żal” – tzn. jeżeli dający łapówkę ujawni organom ścigania wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organy te same wykryją popełnienie przestępstwa.
Zgłoszenia takiego należy dokonać osobiście na policji lub w prokuraturze w formie pisemnej poświadczonej własnoręcznym podpisem.

www.antykorupcja.gov.pl