Opublikowany dokument reguluje m.in. warunki objęcia ochroną sygnalistów zgłaszających lub ujawniających publicznie informacje o naruszeniach prawa oraz zasady ustalania wewnętrznej procedury zgłaszania informacji o naruszeniach prawa i podejmowania działań następczych, zasady zgłaszania informacji o naruszeniach prawa organowi publicznemu, a także zasady ujawnienia publicznego informacji o naruszeniach prawa.

Nowe przepisy mają wejść w życie 25 września z wyjątkiem m.in. niektórych przepisów dotyczących procedury zgłoszeń wewnętrznych.

Zgodnie z opublikowaną ustawą, w procedurze zgłoszeń wewnętrznych, należy określić system zachęt do korzystania z tej procedury, w przypadku gdy naruszeniu prawa można skutecznie zaradzić w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, a sygnalista uważa, że nie zachodzi ryzyko działań odwetowych. 

Procedura wewnętrzna musi też określać sposoby przekazywania zgłoszeń przez sygnalistę oraz tryb postępowania z informacjami o naruszeniach prawa zgłoszonymi anonimowo. W procedurze należy też wskazać bezstronną wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, upoważnione do podejmowania działań następczych, włączając w to weryfikację zgłoszenia wewnętrznego i dalszą komunikację z sygnalistą, w tym występowanie o dodatkowe informacje i przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnej.

Ustawa o sygnalistach wprowadza też z zmiany w przepisach o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Zgodnie z nowelizacją, osobie chcącej dokonać zgłoszenia naruszenia prawa w rozumieniu ustawy o ochronie sygnalistów, będzie przysługiwać bezpłatna pomoc świadczona w ramach nieodpłatnego poradnictwa prawnego

Poniżej do pobrania pełny tekst ustawy.

Nowe przepisy to konsekwencja dyrektywy w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii przyjętej przez Parlament Europejski. W kwietniu 2019 r. europarlament poparł przepisy, ustanawiające nowe ogólnounijne standardy ochrony tzw. sygnalistów. Za nowymi regulacjami zagłosowało wówczas 591 eurodeputowanych, 29 było przeciw, 33 wstrzymało się od głosu.

"Niedawne skandale, takie jak LuxLeaks, Panama Papers czy Football leaks rzuciły światło na to jak niepewna jest dziś sytuacja sygnalistów. W przededniu wyborów europejskich Parlament zebrał się, aby wysłać silny sygnał, że wysłuchał obaw obywateli i domaga się solidnych zasad gwarantujących ich bezpieczeństwo" - podkreśliła  sprawozdawczyni Virginie Roziere (SiD).

Po zatwierdzeniu nowych przepisów przez ministrów UE państwa członkowskie miały dwa lata na ich wdrożenie.

mr/ aba/