Gminy nie powinny być karane za nieosiągnięcie wskaźników recyklingu. Unijne przepisy nakładają taki wymóg na państwa członkowskie - uważają śląskie samorządy. Ich zdaniem odpady zebrane w ramach systemu kaucyjnego powinny być wliczane do gminnych poziomów recyklingu.
Śląski Związek Gmin i Powiatów przyjął stanowisku w sprawie pilnej zmiany przepisów dotyczących systemu kaucyjnego, które mają wejść w życie 1 stycznia 2025 r.
Chodzi o uregulowanie kwestii poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w świetle nowego systemu kaucyjnego. Zgodnie z przepisami wskaźnik recyklingu, jaki gminy muszą osiągnąć w 2025 r. wynosi 55 proc.
Zdaniem samorządowców będzie to niemożliwe jeśli odpady opakowaniowe zebrane w ramach systemu kaucyjnego nie zostaną wliczone do poziomów recyklingu osiąganych przez gminy.
”Podmiot prowadzący system kaucyjny powinien zostać zobowiązany do osiągnięcia poziomów recyklingu, które następnie gminy będą mogły wliczyć do poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych przez nie osiąganych. (...) Zmiany legislacyjne powinny zmierzać do zmiany w zakresie ponoszenia odpowiedzialności przez gminy za osiąganie powyższych poziomów, tym bardziej, że przepisy unijne, określając poziomy recyklingu , adresują je do państw członkowskich " - czytamy w stanowisku ŚZGiP.
Zdaniem śląskich samorządów większość firm, oprócz sklepów wielkopowierzchniowych, nie jest przygotowana do wejścia w życie przepisów dotyczących systemu kaucyjnego. Zdaniem ŚZGiP sytuacja ta jest jeszcze trudniejsza w małych gminach, na terenach których nie ma dużych sieci takich sklepów, będących w trakcie przygotowań do wdrożenia nowego systemu.
W efekcie małe samorządy będą w większym stopniu narażone na trudności w osiągnięciu wymaganych poziomów recyklingu po wejściu w życie systemu kaucyjnego.
W stanowisku wskazano, że mieszkańcy takich gmin będą dokonywać zwrotów opakowań na terenach sąsiednich większych miast, gdzie zlokalizowanych jest więcej sklepów wielkpowierzchniowych w związku z czym będą zwiększać poziomy recyklingu dużych miast, jednocześnie uszczuplając masę surowców wtórnych zebranych na terenie gmin, w których zamieszkują.
Zdaniem śląskich samorządów problem ten wymaga wprowadzenia rekompensaty dla samorządów nieposiadających na swoim terenie dużych jednostek handlowych.
Fakt ten powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie w momencie sporządzania przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi składanego za pośrednictwem Bazy danych o produktach i opakowaniach, czyli BDO.
Zdaniem wiceminister klimatu Anity Sowińskiej nowy system będzie miał pozytywny wpływ na poziomy recyklingu. Podczas majowego posiedzenia sejmowej komisji ds. monitorowania gospodarki odpadami wiceminister zdementowała informacje jakoby wprowadzenie systemu kaucyjnego utrudniło gminom osiągnięcie unijnych wskaźników recyklingu odpadów komunalnych.
„Rzeczywiście te poziomy są ambitne i z roku na rok rosną. I tak w 2025 r. gminy mają obowiązek osiągnąć 55 proc. recyklingu, w 2030 – 60 proc., a w 2025 – 65 proc. Wyjaśniamy, że poziomy osiągnięte w ramach systemu kaucyjnego wpłyną pozytywnie na te poziomy, bo gminy będą mogły otrzymywać informacje od operatorów systemu o tym jakie poziomy zbiórki zostały spełnione” – wyjaśniła Sowińska.
Dodała, że resort spodziewa się znacznie wyższych poziomów recyklingu co może potencjalnie przełożyć się także na pozytywny wpływ na finanse gmin, które nie będą musiały płacić kar w związku z niewywiązaniem się ze wskaźników selektywnej zbiórki odpadów.
Celem wprowadzenia systemu kaucyjnego jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać kaucję, natomiast te mniejsze będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. System ma objąć trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra.
mp/