Uchylenie przepisów o transmisji i nagrywaniu prac obwodowych komisji wyborczych oraz rozszerzenie kręgu osób, które mogą pełnić funkcję urzędnika wyborczego – takie m.in. zmiany przewiduje projekt nowelizacji Kodeksu wyborczego.

Projekt opracowany został przez sejmową komisję nadzwyczajną do spraw zmian w kodyfikacjach (druk nr 2610; zamieszczamy w załączniku pod artykułem).

Jak wskazują projektodawcy, nowelizacja ma na celu realizację postulatów zgłaszanych przez Państwową Komisję Wyborczą.

Bez transmisji

Projekt przewiduje uchylenie przepisów o transmisji i nagrywaniu przebiegu prac obwodowych komisji wyborczych. Jak wskazują posłowie, taka konieczność zaistniała w związku z obowiązywaniem przepisów RODO. PKW w kwietniu otrzymała opinię Głównego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, który alarmował, że przeprowadzenie transmisji wyborów zgodnie z prawem o ochronie danych osobowych będzie niemożliwe.

Łatwiej o urzędników wyborczych

Projekt rozszerza ponadto krąg osób, które mogą pełnić funkcję urzędnika wyborczego. Zgodnie z zaproponowaną zmianą art. 191c Kodeksu wyborczego na urzędników wyborczych będą mogły być powołane poza pracownikami urzędów obsługujących organy administracji rządowej, samorządowej lub jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych także inne osoby mające co najmniej 5-letni staż pracy w tych urzędach lub ich jednostkach.

Zgodnie z projektem szef Krajowego Biura Wyborczego w przypadku zagrożenia wykonywania zadań, o których mowa w art. 191e § 1 będzie mógł powierzyć, nie dłużej niż na czas danych wyborów, wykonywanie funkcji urzędnika wyborczego osobie niespełniającej wymagań w zakresie miejsca zamieszkania i miejsca pracy.

Proponuje się również przepis zakładający nieprzeprowadzania w czasie, w którym przeprowadzane są wybory „o charakterze ogólnokrajowym”, wyborów do organów jednostek pomocniczych gmin i wyborów do organów jednostek niższego rzędu, a także referendów lokalnych. Wyjątkiem od powyższej zasady będą wybory do rad dzielnic m.st. Warszawy. Dopuszczalne będzie przeprowadzenie tych wyborów łącznie z wyborami uzupełniającymi do Senatu, wyborami do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego: przedterminowymi, uzupełniającymi, ponownymi i do nowej rady lub wyborami przedterminowymi wójta.

Projekt wprowadza przepis jednoznacznie wskazujący, że zapewnienie przez wójta obsługi i warunków pracy umożliwiających prawidłowe wykonywanie zadań przez urzędników wyborczych jest zadaniem zleconym gminy.

Nowe dla PKW

Projekt zakłada, że sprawy z zakresu rozpatrywania skarg na postanowienia PKW ws. podziału na okręgi wyborcze będą rozpatrywane wyłącznie przez Naczelny Sąd Administracyjny w składzie trzech sędziów.

„Zmiana ta ma na celu przeciwdziałanie ewentualnym problemom w szybkim zakończeniu postępowań przed sądami w powyższych sprawach” – wskazują autorzy projektu.

Wprowadzona tzw. ustawą zwiększającą udział obywateli procedura podziału na okręgi wyborcze zakładała, że na postanowienia PKW przysługiwała skarga do sądu administracyjnego, z kolei na orzeczenie tego ostatniego prawo wniesienia skargi do NSA.

Ponadto projekt nakłada na Państwową Komisję Wyborczą nowe zadania polegające na prowadzeniu wykazu osób, wobec których sąd prawomocnie orzekł o utracie biernego prawa wyborczego w związku ze złożeniem niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, oraz udostępnianiu danych o tych osobach właściwym komisjom wyborczym dokonującym rejestracji kandydatów w wyborach.

Prezes sądu będzie zobowiązany do niezwłocznego przesłania PKW prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego fakt złożenia przez osobę lustrowaną niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego. Realizacja tych zadań przyczyni się do prawidłowego i sprawnego prowadzenia procedury rejestracji kandydatów w wyborach.

Pilna potrzeba

„Z uwagi na to, że zaproponowane zmiany nie stoją w sprzeczności z zasadą demokratycznego państwa prawnego, a potrzeba wprowadzenia przedmiotowych zmian jest niezwykle pilna proponuje się, aby ustawa weszła w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia” – podkreślają posłowie w uzasadnieniu.

Anna Banasik