Obwodowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie komisje wyborcze - to kolejne organy na ścieżce do ustalenia zwycięzców wyborów. Za PKW podajemy jak przebiega ten proces
Obwodowe, gminne, powiatowe, a na końcu wojewódzkie komisje wyborcze - to kolejne organy na ścieżce do ustalenia zwycięzców wyborów na wójtów, burmistrzów, prezydentów, radnych i reprezentacje w sejmikach. Za wytycznymi PKW podajemy jak przebiega ten proces.
Komisje obwodowe
Obwodowe komisje wyborcze ds. ustalenia wyników głosowania - to one wyjmą głosy z urny, by następnie je policzyć. Komisje te wszystkie czynności muszą wykonywać wspólnie. Nie jest dopuszczalne dzielenie komisji na grupy robocze, które oddzielnie wykonywałyby jakiekolwiek czynności - instruuje PKW.
Zgodnie z wytycznymi PKW, komisja powinna zacząć od sprawdzenia czy pieczęcie i plomby na urnie pozostały nienaruszone. Wyjmując głosy komisja powinna zachować staranność, by nie uszkodzić zarówno kart jak i urny. "Niedopuszczalne jest przewracanie wypełnionej urny wyborczej" - wskazuje PKW.
W pierwszej kolejności komisja powinna wyjąć i przeliczyć koperty z pakietami do głosowania korespondencyjnego. Ich liczba powinna się zgadzać z liczbą adnotacji w rubryce spisu „Uwagi", że wyborca głosował korespondencyjnie.
Karty przedarte
Po oddzieleniu pakietów komisja przegląda wszystkie karty i wydziela z nich karty całkowicie przedarte na dwie lub więcej części, których nie bierze się pod uwagę przy obliczeniach. W przypadku kart zbroszurowanych, jako całkowicie przedarte traktuje się także te karty, w których odłączono poszczególne strony lub arkusze. Karty takie należy zapakować w pakiet, opieczętować go i opisać.
Pozostałe karty z głosami komisja dzieli na grupy: wybory do rad gmin, powiatów, sejmików wojewódzkich oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów.
Karty nieważne
Przed rozpoczęciem liczenia głosów komisja musi ustalić ile kart do głosowania jest nieważnych. Chodzi tu o karty niezgodne z ustalonym urzędowo wzorem lub nieopatrzone pieczęcią obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie. Komisja oddziela i liczy karty nieważne odrębnie dla każdej z wydzielonych wcześniej grup (wybory do rad gmin, powiatów itd.)
Karty nieważne należy zapakować w pakiety, odrębnie do każdej z wybieranych rad i do wyborów wójta, opieczętować je i opisać. Pozostałe karty są kartami ważnymi i na ich podstawie ustala się wyniki głosowania.
Karty ważne
Karty ważne należy policzyć, odrębnie do każdej z wybieranych rad i w wyborach wójta. Suma kart nieważnych i kart ważnych musi być równa liczbie kart wyjętych z urny.
Głosy nieważne
Na podstawie kart ważnych komisja ustala liczbę głosów nieważnych oraz głosów ważnych. Komisja jest obowiązana przejrzeć całą kartę do głosowania. W trakcie przeglądania kart komisja odkłada osobno karty z głosami nieważnymi według przyczyn nieważności głosu i osobno karty z głosami ważnymi.
Uznania głosu za nieważny komisja dokonuje po okazaniu karty wszystkim członkom komisji uczestniczącym w ustalaniu wyniku głosowania. O kryteriach uznania głosu za ważny pisaliśmy TUTAJ.
Komisja pilnuje, by liczba głosów ważnych i nieważnych zgadzała się z liczbą kart ważnych. "Jeżeli występuje rozbieżność, należy poszukać przyczyny błędu" - instruuje PKW.
Protokoły i WOW
Po zakończeniu obliczeń komisja sporządza protokoły głosowania.
Jeżeli komisja nie ma obsługi informatycznej w swojej siedzibie lub zachodzą przeszkody w wykorzystaniu systemu informatycznego, sporządza protokoły ręcznie, a następnie przekazuje właściwym komisjom terytorialnym.
W innym wypadku, po ręcznym sporządzeniu projektu protokołu głosowania w obwodzie komisja wprowadza dane z protokołu do aplikacji „Protokoły obwodowe", dostarczonej komisji wraz z systemem informatycznym Wsparcie Organów Wyborczych.
Jeśli system wykaże błąd obowiązkiem komisji jest ustalenie jego przyczyny i usunięcie błędu "przez wprowadzenie w odpowiednich rubrykach prawidłowych danych liczbowych". "Bez usunięcia błędów protokół nie może zostać wydrukowany" - przestrzega PKW.
Po wydrukowaniu komisja musi sprawdzić zgodność danych wydrukowanych protokołów z ustalonymi wynikami głosowania; sprawdzenia dokonuje się poprzez odczytanie na głos danych z wydrukowanych protokołów i porównanie ich z danymi z projektów protokołów przekazanych osobie odpowiedzialnej za obsługę informatyczną komisji.
Wydrukowane protokoły głosowania w obwodzie, w dwóch egzemplarzach, podpisują wszyscy członkowie komisji obecni przy ich sporządzeniu, także ci, którzy wnieśli do nich uwagi; opatruje się je pieczęcią komisji. Dotyczy to zarówno komisji, w których protokół został sporządzony za pomocą wydruku, jak i tych gdzie ręcznie.
Komisja nie może opuścić lokalu wyborczego przed wywieszeniem kopii wszystkich sporządzonych przez siebie protokołów głosowania w widocznym miejscu. Następuje to niezwłocznie po zakończeniu obliczeń po czym OKW przekazuje protokoły do gminnej i powiatowej komisji wyborczej.
Komisja gminna
Komisja ta na podstawie protokołów z głosowania ze wszystkich obwodów w gminie stwierdzi kto został wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta oraz kto zasiądzie w radzie gminy albo miasta.
Komisja powiatowa
Powiatowa komisja wyborcza stwierdzi kogo wybrano do rady powiatu. Komisja ta sporządza też zbiorczy protokół z głosowania w wyborach do sejmiku województwa i przekazuje go do wojewódzkiej komisji wyborczej. Ta, na podstawie protokołów ze wszystkich komisji powiatowych w województwie, stwierdza kto został wybrany do sejmiku województwa.
Jak ustalą kto wygrał
W wyborach wójta, burmistrza lub prezydenta gminna komisja wyborcza sumuje głosy oddane na poszczególnych kandydatów na podstawie protokołów otrzymanych z obwodowych komisji wyborczych z terenu gminy. Zwycięża kandydat, który otrzyma więcej niż połowę ważnych głosów. Jeżeli nikt nie osiągnie tego pułapu zwycięzcę wyłoni II tura głosowania 4 listopada.
Gminna komisja wyborcza przelicza też głosy na mandaty w wyborach do rady gminy.
W gminach do 20 tys. mieszkańców komisja sumuje głosy oddane na kandydatów na radnych z poszczególnych okręgów wyborczych na które została podzielona gmina. Mandat radnego otrzymuje kandydat, który uzyskał największą liczbę głosów w swoim okręgu. Z każdego okręgu zostaje wybrany tylko jeden radny.
W gminach powyżej 20 tys. mieszkańców w wyborach do rady gminy, powiatu i sejmików wojewódzkich wybieramy po kilku radnych w okręgach na które podzielone są gmina powiat lub województwo. Mandaty otrzymają tylko te komitety, które otrzymały co najmniej 5 proc. głosów.
Do podziału mandatów stosuje się tzw. metodę D'Hondta. Polega ona na dzieleniu liczby głosów oddanych na poszczególne komitety przez kolejne liczby naturalne. Największe uzyskane ilorazy wskazują zdobyte mandaty. Działanie prowadzi się do wyczerpania liczby mandatów przypadających na poszczególny okręg wyborczy. Następnie mandaty przyporządkowuje się do konkretnych kandydatów według liczby zgromadzonych przez nich głosów.
Metoda D'Hondta - jak wskazują eksperci - premiuje duże ugrupowania, co ułatwia stworzenie w radzie stabilnej większości, ale jednocześnie ogranicza proporcjonalność.
js/ woj/