Jednym z celów przeprowadzonego badania była identyfikacja trudności w zarządzaniu jednostką terytorialną. Badani sekretarze zostali poproszeni o wskazanie największych trudności, z którymi samorządy mają na co dzień do czynienia. Podobne pytanie zadano pięć lat wcześniej.

W 2016 roku trzy najczęściej wymieniane źródła problemów to: niewystarczające dochody własne, brak adekwatnego finansowania zadań zleconych i niestabilność przepisów prawa. Przy tym różnice między odsetkami wskazań tych kategorii były niewielkie – nie przekraczały 7 pkt. proc. W 2021 r. niestabilność przepisów prawa „awansowała” na pierwsze miejsce pod względem częstotliwości odpowiedzi, natomiast następny w kolejności problem, związany z nieadekwatnym finansowaniem zadań zleconych, pojawiał się w odpowiedziach sekretarzy o 12 pkt proc. rzadziej.

Sekretarze zadowoleni z pracy urzędów

V Krajowy Kongres Sekretarzy

Badani sekretarze wystawiali na ogół dość wysokie oceny sprawności działania kierowanych przez siebie urzędów (62-73 proc. satysfakcji w zależności od rodzaju gminy). Podobnie wysoko oceniali swoje gminy jako dobre miejsce do życia. Jako najmniej satysfakcjonujące obszary realizacji działań ankietowani wymienili: wdrażanie elektronicznej administracji, transport publiczny i politykę oświatową. Aż 2/3 badanych jednostek nie zgłosiło żadnego zadania, w realizacji którego występowałyby poważne trudności. Na usprawnienie pracy urzędów samorządowych mogłoby – zdaniem badanych sekretarzy – najbardziej wpłynąć zwiększenie wynagrodzeń urzędników i podniesienie ich kompetencji.

Urząd jako atrakcyjne miejsce pracy

Z perspektywy badanych sekretarzy praca w urzędzie samorządowym wciąż wydaje się atrakcyjna na tle innych możliwości oferowanych przez rynek. Co więcej, sekretarze są też zdania, że pracownicy urzędów są raczej zadowoleni ze swojej pracy. Jednakże w porównaniu do badania sprzed 5 lat wzrosło znaczenie niskich wynagrodzeń jako czynnika demotywującego oraz spadła ocena atrakcyjności pracy w urzędzie. Niektóre urzędy prowadziły badanie satysfakcji swoich pracowników, ale tylko nieliczne robią to regularnie. Wśród głównych czynników demotywujących, czy też ograniczających atrakcyjność zatrudnienia w urzędzie, wymieniano najczęściej: niskie wynagrodzenia (56,7 proc.), nadmiar obowiązków (51,1 proc.) oraz zmieniające się przepisy prawa (51,9 proc.). To ostatnie sprawia, że praca jest trudniejsza, niż można by oczekiwać.

Potrzeby szkoleniowe i doświadczenia

W co trzecim urzędzie dostrzegano problemy, których główną przyczyną są niedostatki wiedzy i umiejętności urzędników. Wśród tematów, z jakich potrzebne są szkolenia na pierwszym miejscu wymieniono ,,zamówienia publiczne i procedury przetargowe” (aż 51,3 proc.). W 2021 r. prawie wszystkie urzędy zorganizowały dla swoich pracowników szkolenia zewnętrzne i wewnętrzne lub jedne i drugie. Sytuacja pandemiczna przeszkodziła w tym tylko w niewielkim stopniu, choć odsetek urzędów nie organizujących szkoleń zwiększył się z 2 proc. w 2016 do 7 proc. w 2021.

Metodologia badania

Badanie sekretarzy przeprowadzono w okresie od listopada 2020 do lutego 2021 w formie ankiety wypełnianej on-line (CAWI). Ogółem w badaniu wzięli udział przedstawiciele 2123 jednostek samorządowych z całego kraju, co oznacza, że badanie to można traktować jako zrealizowane na pełnej populacji. Cały raport z badania zostanie opublikowany podczas V Krajowego Kongresu Sekretarzy, organizowanego przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego oraz Krajową Radę Forów Sekretarzy JST 28-29 września br. Badanie przeprowadzono w ramach współpracy z Radą Europy.

kic/