Senat przygotował projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadzający mechanizm kompensacyjny dla właścicieli nieruchomości, których prawo do umieszczania nośników reklamowych zostanie ograniczone uchwałą krajobrazową. 

„Jeżeli w związku z podjęciem uchwały krajobrazowej  korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem stanie się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości będzie mógł żądać od gminy odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę” – wskazano w projekcie. 

Warunkiem ubiegania się o odszkodowanie, jest usytuowanie nośników reklamowych zgodnie z obowiązującymi przepisami. 

„Racje konstytucyjne nie przemawiają bowiem za wypłatą ze środków publicznych odszkodowań podmiotom, które dopuściły się samowoli budowlanej (nie dopełniając wymaganych prawem formalności)” – wskazano w uzasadnieniu do projektu.

Wysokość odszkodowania będzie określał wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

„W odniesieniu do trybu ustalania i wysokości odszkodowania, proponuje się odpowiednie (czyli nie wprost, lecz w sposób dostosowany do specyfiki kwestii normowanych uchwałami krajobrazowymi) stosowanie przepisów, mających zastosowanie w razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości wskutek ustanowienia w miejscowym planie rewitalizacji zakazów i ograniczeń dotyczących działalności handlowej lub usługowej (czyli art. 37h ust. 1–3 u.p.z.p.), przy czym wysokość odszkodowania miałby określać nie starosta, lecz wójt, burmistrz albo prezydent miasta” - wyjaśniono.

Wskazano też, że na podstawie art. 37h ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wyłączona byłaby możliwość zgłaszania kolejnych roszczeń. 

„W szczególności, nie przewiduje się – jako zbyt daleko idącego – umożliwienia właścicielom żądania od gminy wykupienia ich nieruchomości lub ich części, ponieważ skutkiem takiej regulacji mogłoby być całkowite sparaliżowanie albo nadmierne ograniczenie działań gmin dążących do uporządkowania przestrzeni publicznej, której stan w wielu miejscach jest wysoce niezadowalający właśnie ze względu na chaos reklamowy” – zaznaczono.

Nowe przepisy uwzględniają wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, za niekonstytucyjny obowiązek określenia w uchwale krajobrazowej warunków i terminu dostosowania do zakazów w niej określonych, istniejących w dniu jej wejścia w życie nośników reklamowych, wzniesionych na podstawie zgody budowlanej, bez zapewnienia ustawowych podstaw i trybu dochodzenia odszkodowania.

Obecnie uchwały krajobrazowe obowiązują w 72 gminach, w tym w 6 miastach wojewódzkich: Łodzi, Krakowie, Opolu, Gdańsku, Kielcach i Poznaniu. Natomiast Ministerstwo Rozwoju i Technologii rozważa ewentualne wprowadzenie powszechnie obowiązujących przepisów nakładających na samorządy obowiązek przyjmowania uchwał krajobrazowych.

mr/