Zaprezentowane we wtorek przez Główny Urząd Statystyczny dane zostały opublikowane w ramach projektu tzw. statystyk eksperymentalnych służących śledzeniu postępów w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju Agendy 2030 (ang. Sustainable Development Goals – SDGs) .

Wskaźnik, który prezentujemy na infografice powyżej, prezentuje udział ludności wiejskiej zamieszkałej w promieniu 2 km od drogi dostępnej przez cały rok w ogólnej liczbie ludności wiejskiej (w danym powiecie/województwie) w 2020 r. Za drogi spełniające warunek dostępności przez cały rok uznano drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne o nawierzchni z masy bitumicznej (asfaltu). Ze względu na specyfikę wskaźnika dane nie dotyczą miast na prawach powiatu. Im wyższa wartość wskaźnika, tym większy odsetek ludności wiejskiej w danym województwie lub powiecie ma dostęp do całorocznie przejezdnej drogi w odległości 2 km od swojego miejsca zamieszkania.

Jak wynika z analizy opublikowanych przez GUS danych, w 11 powiatach więcej niż 20 proc. mieszkańców wsi mieszka w odległości większej niż 2 kilometry od dostępnej przez cały rok drogi.

Najgorzej pod tym względem jest w powiecie brodnickim, gdzie w takiej sytuacji znajduje się blisko połowa (49,91 proc.) mieszkańców terenów wiejskich. Tylko nieznacznie lepiej prezentuje się gęstość sieci dróg w powiatach leżajskim (37,26 proc. mieszkańców „daleko od szosy”), węgorzewskim (35, 48 proc.) i tucholskim (29,37 proc.).

Co ciekawe powiaty mające duży problem z rozwojem infrastruktury drogowej na obszarach wiejskich są rozrzucone po całym kraju. Poza wymienionymi powyżej, wśród 11 powiatów, gdzie ponad 20 proc. mieszkańców wsi ma daleko do szosy, znalazły się: powiat bieszczadzki (26,96 proc.), wieluński (24,53 proc.), koniński (24,05 proc.), augustowski (22,09 proc.), białostocki (22,02 proc.), nowotomyski (21,73 proc.) oraz złotowski (20,26 proc.).

Poza tym w skali kraju GUS wskazał 37 powiatów, gdzie daleko od szosy mieszka pomiędzy 10 a 20 proc. mieszkańców wsi.

W skali województw zaprezentowane przez GUS wyniki wyglądają lepiej – działa tu efekt uśrednienia. Tylko dla jednego województwa wskaźnik odsetka ludności wiejskiej mieszkającej daleko od szosy przekracza 10 proc. Chodzi o województwo podlaskie, gdzie wynosi on 10,19 proc. Relatywnie rzadka sieć dróg wiejskich występuje też w województwach: warmińsko-mazurskim (7,61 mieszkańców wsi ma daleko do szosy), podkarpackim (5,72 proc.), zachodniopomorskim (5,62 proc.) oraz kujawsko-pomorskim (5,58 proc.). Najlepiej w tym zestawieniu wypadają z kolej województwa: opolskie (0,79 proc. mieszkańców daleko od szosy), śląskie (1,53 proc.), małopolskie (1,61 proc.) oraz mazowieckie (1,99 proc.).

W komentarzu do opublikowanych danych GUS zwraca uwagę, że „zapewnienie mieszkańcom wsi dostępu do całorocznej infrastruktury drogowej zwiększa szanse rozwojowe obszarów wiejskich. Poprawa warunków drogowych wpływa na zmniejszenie kosztów transportu i czasu podróży, a także zwiększa możliwości zatrudnienia mieszkańców wsi i ich mobilność zawodową. Całoroczny dostęp do dróg przyczynia się także do poprawy jakości życia mieszkańców obszarów wiejskich, zwiększając ich dostęp do usług publicznych i zapobiegając wykluczeniu społecznemu”.

Jak wyjaśnia GUS, statystyki eksperymentalne umożliwiają analizę obszarów trudnych w opisie za pomocą standardowych narzędzi. Wskaźniki te są opracowywane w nowatorski sposób z zastosowaniem nowych podejść metodologicznych, nietradycyjnych metod i narzędzi (np. za pomocą obserwacji satelitarnej Ziemi), a także integrując różne źródła danych. GUS podkreśla, że wyniki prac eksperymentalnych nie stanowią oficjalnych statystyk. Wskaźnik został obliczony w oparciu o metodologię zaproponowaną przez ONZ za pomocą danych z trzech źródeł: dwóch baz prowadzonych przez GUGiK (BDOT10k i PRG), a także z bazy WorldPop.

mam/