Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR  zaprezentowało raport „Sformalizowane formy współpracy międzysamorządowej w miejskich obszarach funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich w latach 2016–2021”. Jak wynika z opracowania, intensywność współpracy jednostek samorządu terytorialnego w ciągu pięciu lat wzrosła o prawie jedną trzecią. Wśród nowych porozumień dominowały porozumienia bilateralne między miastem rdzenia a jedną podmiejską gminą. Te o charakterze sieciowym pomiędzy stolicą województwa, a więcej niż jedną gminą stanowiły około jedną trzecią. 

„Na przyrost ten składają się niemal wyłącznie nowe porozumienia międzygminne, a więc współprace w formule najprostszej do realizacji” – wskazano w opracowaniu.

Dodano też, że najistotniejsza w projektowaniu inwestycji jest identyfikacja potrzeb oraz świadomość funkcji, jaką pełni w szerszym kontekście dana przestrzeń. 

„Powołanie do życia związku metropolitalnego nie jest z pewnością panaceum na wszystkie bolączki wynikające z fragmentacji administracyjnej obszarów metropolitalnych. Jest jednak z pewnością rozwiązaniem, które stwarza szansę na bardziej zintegrowane i kompleksowe podejście do tego problemu” – zaznaczono w raporcie.

W opracowaniu zbadano liczbę współpracujących gmin zrzeszonych z porozumieniach, związkach i stowarzyszeniach oraz obszary tych porozumień. Jak wynika ze statystyk, gminy najchętniej współpracują w zakresie organizacji transportu publicznego i ta dziedzina rozwija się najintensywniej.

„Usługi transportowe bezapelacyjnie wybijają się na prowadzenie w zestawieniu obszarów współpracy, które w ciągu pięciu lat uległy największej intensyfikacji (+51). W następnej kolejności są to: zarządzanie systemowe, takie jak decyzje administracyjne, zezwolenia, rejestry (+17) oraz gospodarka wodna (+16). Jedyną dziedziną, w której zanotowano spadek liczby aktów kooperacji były usługi społeczne (-9)” – wskazano w raporcie.

Liderem współpracy międzysamorządowej jest poznański obszar funkcjonalny i stowarzyszenie Metropolia Poznań, które rozwija porozumienia z kolejnymi samorządami. Jak zaznaczono w raporcie, znaczne ożywienie współpracy nastąpiło także w przypadku największego w Polsce obszaru metropolitalnego Warszawy. W strefie wzrostu znalazły się również Łódź i Lublin, ale także mniejsze ośrodki – Zielona Góra i Gorzów Wielkopolski.

Regres w obszarze współpracy odnotowano w szczecińskim obszarze funkcjonalnym. Tutaj spadła zarówno liczba gmin w porozumieniach jak i liczba zawieranych porozumień.  We Wrocławiu odnotowano spadek liczby gmin w stowarzyszeniu oraz brak intensyfikacji współpracy na różnych polach tematycznych. W strefie spadkowej znalazł się też obszar funkcjonalny Krakowa. W stolicy Małopolski  odnotowano stale niską liczbę współpracujących gmin, brak porozumień sieciowych oraz brak intensyfikacji współpracy na różnych polach tematycznych. 

We wnioskach wskazano, że coraz więcej miast wojewódzkich zbliża się do granic możliwości integracji zarządzania opartego na dobrowolnej, oddolnej współpracy. Oznacza to potrzebę wejścia na wyższy poziom integracji i kooperacji, dla którego konieczne są nowe ramy instytucjonalne np. w postaci związku metropolitalnego.

Raport Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR „Sformalizowane formy współpracy międzysamorządowej w miejskich obszarach funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich w latach 2016–2021” został przygotowany przez Piotra Czakona, Karola Janasa oraz Klaudię Dziadowicz.

mr/