Interpelacja posła Franciszka Starczewskiego dotyczyła zasad sprzedaży nieruchomości gminnych na rzecz użytkowników wieczystych. Parlamentarzysta zauważył, że znowelizowana w sierpniu ubiegłego roku ustawa o gospodarce nieruchomościami (UGN) wprowadziła zasadę 10-letniej karencji w zakresie sprzedaży nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego.

Jego zdaniem sformułowanie jej „w sposób tak sztywny i bezwyjątkowy doprowadza w praktyce do sytuacji, w której blokowane są działania zmierzające do regulacji stanów własnościowych, nawet w przypadkach znacząco odbiegających od tych, które zostały przywołane w uzasadnieniu do nowelizacji ustawy”. 

"W praktyce mogą pojawić się okoliczności, w których bezwzględne stosowanie wprowadzonej zasady będzie odbywało się z naruszeniem zasad sprawiedliwości społecznej i zasady zaufania obywateli do organów władzy publicznej" - wskazał poseł.

Jego zdaniem rozwiązaniem problemu byłoby wprowadzenie upoważnienia dla rady gminy, aby w uzasadnionych przypadkach mogła wyrazić w drodze uchwały zgodę na odstąpienie od 10-letniego okresu karencji.

W odpowiedzi wiceminister rozwoju Jacek Tomczak przypomniał, że celem wspomnianej nowelizacji art. 32 ust. 1 ugn, dokonanej ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1463) było ograniczenie możliwości zbywania nieruchomości w relatywnie krótkim okresie następującym po oddaniu ich w użytkowanie wieczyste. 

Wiceszef MRiT dodał, że rozwiązanie to wpisuje się w fundamentalną zasadę prawidłowej gospodarki, gwarantującej m. in. stabilność stosunków prawnorzeczowych oraz ochronę majątku jednostek samorządu terytorialnego. „Ustawodawca przyjął w niniejszym przepisie okres 10 lat, zakładając że w tym czasie możliwe będzie zrealizowanie przez użytkownika wieczystego określonego w umowie celu, a także uzyskanie przez publicznego właściciela gruntu odpowiednich dochodów z opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego” – wyjaśnił Tomczak. 

Odnosząc się do propozycji zmian w ustawie, upoważniających rady gmin do wyrażania w „uzasadnionych przypadkach” zgody na odstąpienie od 10-letniego okresu karencji Tomczak wskazał, że rozwiązanie to mogłoby stanowić przejaw nierównego traktowania użytkowników wieczystych a także niweczyłoby zasadniczy cel nowelizacji art. 32 ust. 1 ugn”. 

„Wprowadzenie proponowanego kryterium wyłączającego możliwość zbycia gruntu przed upływem 10 lat od dnia oddania go w użytkowanie wieczyste – z uwagi na jego ocenny charakter – prowadziłoby niewątpliwie do zróżnicowania sytuacji prawnej użytkowników wieczystych na obszarze danej gminy, a w skrajnych przypadkach mogłoby być źródłem nadużyć” – podkreślił Tomczak. 

Będą zmiany w uwłaszczeniu gruntów w użytkowaniu wieczystym spółdzielni mieszkaniowych  

Wiceminister przyznał, że MRiT dostrzega, iż niektóre spółdzielnie mieszkaniowe nie zostały objęte uwłaszczeniem z mocy prawa na podstawie ustawy z 2018 roku, ponieważ uwłaszczenie to było adresowane do podmiotów, które dysponowały prawem użytkowania wieczystego w dniu 1 stycznia 2019 roku. 

Dlatego, jak zaznaczył, prowadzone są obecnie prace koncepcyjne nad rozwiązaniami prawnymi zmierzającymi do uwłaszczenia gruntów będących w użytkowaniu wieczystym spółdzielni mieszkaniowych, które nie uległy uwłaszczeniu z mocy prawa z dniem 1 stycznia 2019 r. 

Jak wyjaśnił, założeniem tych rozwiązań jest przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności gruntów spółdzielni mieszkaniowych, które zostały oddane w użytkowanie wieczyste po dniu 31 grudnia 2018 r. oraz pozostałych gruntów tych spółdzielni, które nie są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. 

Zdaniem Tomczaka pozwoli to na zrównanie sytuacji prawnej wszystkich spółdzielni, bez względu na moment, w którym uzyskały prawo użytkowania wieczystego gruntu. 

mp/