Posłowie zwrócili się z interpelacją do resortu rodziny w sprawie nowelizacji ustawy o pomocy społecznej. Chodzi o wprowadzenie przepisów, na podstawie których opłata za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej była ustalana zarówno w oparciu o dochody, jak i zasoby majątkowe osób zobowiązanych do wnoszenia opłaty. Posłowie wskazywali, że w niektórych przypadkach osoby te dysponują m.in. zgromadzonymi oszczędnościami, czy nieruchomościami.

Jak wskazało MRPiPS, postulat wprowadzenia do ustawy o pomocy społecznej nowych instrumentów prawnych, dających możliwość uwzględniania w odpłatności za pobyt w DPS majątku mieszkańca, budzi poważne wątpliwości w zakresie zgodności art. 21 i art. 64 z Konstytucji RP, które dotyczą ochrony własności oraz stanowiłby poważną ingerencją w prawo właściciela do swobodnego dysponowania rzeczą wynikające z art. 140 Kodeksu cywilnego.

„Warto zauważyć, że osoba skierowana do domu pomocy społecznej nie musi przebywać w nim do końca swojego życia. Pozbawiając ją choćby tylko części majątku, pomoc społeczna mogłaby doprowadzić do utraty przez nią możliwości rezygnacji z pobytu w DPS i powrotu osoby do środowiska, w którym zamieszkiwała wcześniej” – zaznaczyła wiceminister rodziny Katarzyna Nowakowska.

Wiceszefowa resortu wyjaśniła, że majątek osoby przebywającej w domu pomocy społecznej brany jest pod uwagę, tylko w zakresie osiąganych z niego dochodów.

„Osoba skierowana do domu pomocy społecznej ma prawo do swobodnego dysponowania swoim majątkiem (np. może go darować, sprzedać, wydzierżawić), jeżeli jednak z tego majątku osiąga dochody (np. wynajmując lokal mieszkalny), to dochód ten należy brać pod uwagę ustalając odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej. Podobnie w przypadku, gdy dana osoba przechowuje swoje środki pieniężne na oprocentowanym koncie w instytucji finansowej - odsetki od tych środków stanowią wówczas jej dochód w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej” – wskazała Nowakowska.

Wyjaśniono również, że art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej określa się sposób postępowania w sytuacji uzyskania dochodu jednorazowego, którego kwota wskazuje na możliwość utrzymania się osoby lub rodziny bez potrzeby korzystania z pomocy społecznej przez określony czas. W takiej sytuacji badany jest dochód jednorazowy uzyskany w ostatnim roku przed złożeniem wniosku o świadczenie lub w okresie pobierania świadczenia. Rozliczanie dochodu na kolejnych 12 miesięcy powoduje, że co miesiąc do dochodu osoby lub rodziny doliczana jest 1/12 część dochodu jednorazowego.

„Przykładowo, kwota uzyskana ze sprzedaży domu (mieszkania) stanowi dochód jednorazowy osoby korzystającej ze świadczeń pomocy społecznej, który należy wliczać do dochodu, zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej” – wskazano w odpowiedzi na interpelację.

MRPiPS nie wyklucza jednak zmiany przepisów w tym zakresie. Propozycja dotycząca opłat za pobyt w DPS ma trafić do Zespołu do Spraw Reformy Systemu Pomocy Społecznej, który zajmuje się m.in. analizą i oceną skuteczności istniejących rozwiązań w ramach systemu pomocy społecznej w Polsce. Na podstawie tej analizy zostaną opracowane propozycje konkretnych rozwiązań systemowych i prawnych.

mr/