W konsekwencji tego wyroku przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, jako dostawa towaru, ma podlegać opodatkowaniu a jednostki samorządu terytorialnego przy poborze opłat przekształceniowych mają działać w charakterze podatnika VAT.

Eksperci Deloitte zwracają przy tym uwagę, że TSUE wskazał, że przekształcenie należy traktować jako przeniesienie prawa własności do towaru w zamian za odszkodowanie z mocy prawa, a nie jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Oznacza to, że występują dwie dostawy tego samego towaru (gruntu) pomiędzy tymi samym kontrahentami – pierwsza dostawa w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego i druga dostawa w momencie przekształcenia w prawo własności. Dotychczas w orzecznictwie taki pogląd nie był szerzej brany pod uwagę.

Skoro mamy do czynienia z dwiema odrębnymi dostawami towaru, to potencjalnie także przekształcenie prawa użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. może podlegać VAT. Zmianie mogą ulec także zasady powstawania obowiązku podatkowego - przestrzega Deloitte. Według ekspertów firmy doradczej należy spodziewać się zmiany w tym zakresie, przy czym trzeba brać pod uwagę, że może to być zmiana niekorzystna dla JST. Organy podatkowe mogą zakwestionować dotychczasowy sposób rozliczeń i nakazać odprowadzenie podatku wraz z odsetkami. Jeżeli JST nie dysponuje interpretacją indywidualną potwierdzającą sposób opodatkowania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, to warto bardzo uważnie monitorować kolejne rozstrzygnięcia w tym zakresie, a także przeanalizować sumaryczną wartość opłat przekształceniowych, które dotychczas nie podlegały opodatkowaniu - komentuje Deloitte.

TSUE rozpatrywał pytania prejudycjalne skierowane przez WSA we Wrocławiu. Dotyczyły one skargi Gminy Wrocław, która twierdziła, że opłaty nie podlegają VAT, gdyż użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towaru w momencie jego ustanowienia. Z kolei przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności stanowi odrębną transakcję, ale uznanie tej transakcji za dostawę towaru nie jest możliwe, gdyż dostawa miała już miejsce w przeszłości – wtedy doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Natomiast Dyrektor KIS wskazywał, że opłaty przekształceniowe podlegają VAT jako odpłatność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, przy czym samo przekształcenie prawa nie stanowi odrębnej dostawy towaru, lecz jest kontynuacją ustanowienia prawa użytkowania wieczystego – przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel wystąpiło tylko raz.

woj/