Przejęcie kompetencji wójta z powodu jego choroby w okresie stanu epidemii uregulowano w obowiązującej od wtorku ustawie o przeciwdziałaniu COVID-19, która stanowi element tzw. tarczy antykryzysowej. Przepisy odnoszą się również do burmistrza i prezydenta miasta.
Zgodnie z ustawą, w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta, burmistrza, prezydenta miasta, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, spowodowanej niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej do 30 dni, jego zadania i kompetencje, w okresie tej niezdolności do pracy, przejmuje zastępca. W gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę będzie to pierwszy zastępca.
Kwestię zastępstwa wójta w przepisach antykryzysowych uregulowano analogicznie do obowiązujących rozwiązań ustawy o samorządzie gminnym.
Ustawa ta określa w sposób jednoznaczny zasady kierowania gminą w przypadku zaistnienia jednej z - enumeratywnie wymienionych w przepisach - przemijających przeszkód w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta.
Zadania i kompetencje wójta przejmuje wówczas jego zastępca, zaś w razie niepowołania zastępcy - osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów. W zakresie przewidzianym tymi przepisami zadania wójta nie mogą być przejmowane przez sekretarza gminy.
Ustawodawcy do przemijających przeszkód w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta, obok niezdolności do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni, zaliczyli tymczasowe aresztowanie, odbywanie kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne, odbywanie kary aresztu i zawieszenie w czynnościach służbowych.
Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę lub zastępców i określa ich liczbę. W gminach do 20 tys. mieszkańców nie może być to więcej niż jeden zastępca, w gminach do 100 tys. mieszkańców - dwóch, w gminach do 200 tys. mieszkańców – trzech, a w gminach powyżej 200 tys. mieszkańców - czterech.
Regionalne izby obrachunkowe w dokumentach kontrolnych wielokrotnie zwracały uwagę, że nieobsadzenie stanowiska zastępcy wójta tworzy sytuację zagrażającą ciągłości funkcjonowania jednostki podczas nieobecności wójta.
kic/