Tarcza antykryzysowa to zestaw kilku ustaw przygotowanych m.in. przez resorty: rozwoju, finansów oraz rodziny i pracy. Według wyliczeń rządu, wartość pakietu pomocowego to co najmniej 10 proc. polskiego PKB. Ustawy zawierają wiele zapisów ważnych dla samorządów terytorialnych.

O podpisaniu przez prezydenta tzw. tarczy antykryzysowej poinformował na Twitterze rzecznik prezydenta Błażej Spychalski.

"Zgodnie z obietnicą Prezydent RP Andrzej Duda niezwłocznie po zakończeniu prac parlamentarnych podpisał ustawy tworzące Tarczę Antykryzysową. Wsparcie polskiej gospodarki, przedsiębiorstw, rolnictwa, pracowników jest najważniejsze w tym trudnym czasie!" - napisał Spychalski.

Przed północą Ustawy zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw, co oznacza, że w środę 1 kwietnia większość z ich przepisów wejdzie w życie.

Na pakiet antykryzysowy składają się: 

- Nowelizacja ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tzw. specustawa do walki z koronawirusem). 

To w tym dokumencie uregulowano szereg ważnych zagadnień dla samorządów jak: finanse JST, zdalne sesje, regulacje na wypadek choroby wójta, gospodarkę odpadami w dobie epidemii czy też możliwość przeprowadzania zdalnie wywiadu środowiskowego przez pracowników socjalnych.

Rząd rzuca koło ratunkowe samorządowym budżetom. Co zmieni tarcza antykryzysowa?

W tej ustawie zawarto również mechanizmy pomocowe dla firm w dobie kryzysu m.in. umożliwienie radom danej gminy odstąpienia, za część roku 2020, od pobierania podatku od nieruchomości od firm, które przez epidemię koronawirusa utraciły płynność finansową; zwolnienie mikrofirm do 9 osób ze składek do ZUS na 3 miesiące; świadczenie postojowe w kwocie do ok. 2 tys. zł dla zleceniobiorców (umowa zlecenia, agencyjna, o dzieło) i samozatrudnionych o przychodzie poniżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia; dofinansowanie wynagrodzeń pracowników do wysokości 40 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia i uelastycznienie czasu pracy – dla firm w kłopotach.

Nowela specustawy: wywiad środowiskowy można przeprowadzić zdalnie

Ustawa zawiera również przepisy o ochronie konsumentów w zakresie nadmiernego wzrostu cen i innych nieuczciwych praktyk; umożliwia sklepom – w niedziele objęte zakazem handlu – przyjmowanie towaru, rozładowywanie go oraz wykładania na półki czy zwalnia z naliczania kar umownych za – związane z epidemią – opóźnienia przy realizacji przetargów. Więcej o nowościach w ustawie dotyczących zamówień publicznych pisaliśmy między innymi tutaj.

Tarcza antykryzysowa reguluje zdalne sesje rad gmin, powiatów i sejmików województw

Ustawa ta wprowadza ponadto zmiany w Kodeksie wyborczym - umożliwiającą głosowanie korespondencyjne osobom na kwarantannie i ponad 60-letnim oraz zmiany w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego - umożliwiające premierowi w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii odwoływanie członków Rady, powołanych przez pracodawców lub związki zawodowe. Wykreślenia tych zmian chciał Senat lecz Sejm odrzucił poprawki izby wyższej.

Więcej na temat tarczy antykryzysowej i regulacji istotnych m.in. dla jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorców czy pracowników, można dowiedzieć się z uzasadnień, które zawierał rządowy projekt ustawy przesłanej do Sejmu. Bezpośredni link do tego dokumentu znajduje się w tekście opublikowanym tutaj.

- Nowelizacja ustawy o systemie instytucji rozwoju 

Ustawa ta rozszerza kompetencje Polskiego Funduszu Rozwoju, tak by mógł sprawniej wspierać przedsiębiorców w związku z epidemią koronawirusa. Zgodnie z ustawą do zadań PFR będzie należało np. podejmowanie działań służących zapobieganiu lub łagodzeniu skutków sytuacji kryzysowych. Fundusz będzie udzielał m.in. firmom wsparcia finansowego.

Ustawa zakłada, że w latach w latach 2020–2029 maksymalny limit wydatków budżetu państwa będących skutkiem finansowym noweli wyniesie 11,7 mld zł.

Nowe regulacje usuwają ograniczenia wynikające z dotychczasowych przepisów, np. przez dopuszczenie udzielania finansowania przedsiębiorcom nie tylko w formie obejmowania akcji lub udziałów (czyli nowo wyemitowanych), ale także przez ich nabycie (tj. z obecnego kapitału zakładowego).

Sejm przyjął poprawkę Senatu do noweli - ma ona charakter legislacyjny.

- Ustawa o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19  

Nowelizacja wprowadza zmiany w kilkunastu ustawach działających w obszarze ochrony zdrowia. Przewiduje m.in. ograniczenie obowiązków sprawozdawczych wobec Narodowego Fundusz Zdrowia; ułatwienie powrotu do czynnego wykonywania zawodu przez pielęgniarki lub położne mające co najmniej pięcioletnią przerwę w jego wykonywaniu oraz możliwość dyżurowania w placówkach medycznych przez inne zawody pracujące w ochronie zdrowia.

Ustawa stwarza także możliwość wystawiania przez farmaceutów refundowanych recept farmaceutycznych dla siebie i swojej rodziny oraz wystawania recept, nie tylko w przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia, jak to jest obecnie. Nowela wprowadza mechanizmy egzekwowania maksymalnych cen na leki i inne produkty medyczne. Regulacja umożliwia też np. zawieszenie obowiązkowych kontroli w laboratoriach diagnostycznych.

Nowelizacja umożliwia personelowi medycznemu, który przebywa na kwarantannie, udzielania pacjentom wideokonsultacji. Wskazuje też, kogo można skierować do pracy przy zwalczaniu epidemii, a kogo nie. Wyłączeni będą m.in. wychowujący dziecko do 14 lat, a w przypadku, gdy robią to samotnie, do lat 18, oraz osoby wychowujące dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności. Skierowanie będzie mógł otrzymać tylko jeden rodzic, jeśli oboje są medykami.

Nowela wprowadza też kary za niestosowanie się do zakazów, nakazów i ograniczeń; wprowadzono kary pieniężne w wysokości od 5 tys. do 30 tys., zależnie od rodzaju czynu. 

Sejm odrzucił większość poprawek Senatu do tej nowelizacji, w tym poprawkę wprowadzającą cotygodniowe obowiązkowe badania na obecność koronawirusa dla personelu medycznego i pracowników placówek handlowych. Posłowie poparli natomiast poprawkę zwalniającą lekarzy opiekujących się osobami zakażonymi koronawirusem z obowiązku przekazywania do powiatowego inspektora sanitarnego danych o wynikach leczenia. Zgodnie z nowymi przepisami dane te będzie przekazywała placówka lecznicza, w której lekarz sprawował opiekę nad pacjentem. Pozostałe przyjęte przez Sejm poprawki mają charakter doprecyzowujący i korygujący.

W skład pakietu antykryzysowego wejść ma ponadto Ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (polityka nowej szansy); regulacja pozostaje w fazie projektu - nie została jeszcze uchwalona. 

Dedykowana jest firmom, które znalazły się w trudnej sytuacji w związku z epidemią koronawirusa. Projekt przewiduje m.in. trzy formy pomocy dla nich: pomoc na ratowanie, tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne oraz pomoc na restrukturyzację.

js/ mmu/ reb/ ozk/ tor/