Związek Gmin Wiejskich RP podczas Zgromadzenia Ogólnego przyjął stanowisko w sprawie realizacji i finansowania zadań oświatowych przez JST. Samorządowcy podkreślają, że środki otrzymywane w ramach subwencji oświatowej oraz dotacji celowej przeznaczonej na zadania związane z wychowaniem przedszkolnym nie wystarczają na pokrycie faktycznych kosztów ponoszonych przez JST.

Dziennik Ustaw: opublikowano nowelizację ustawy o systemie oświaty (dokument)

Zdaniem samorządowców sposób finansowania zadań związanych z edukacją „powinien być skorelowany z całym systemem oświaty i zmieniającymi się przepisami prawa, musi zapewnić bezproblemowe prowadzenie zadań oraz uwzględniać dziesiątki nowych regulacji prawnych, z których większość co do zasady winna być skatalogowana i wyceniona”.

Samorządowcy oczekują, że część oświatowa subwencji ogólnej „będzie nadążać za potrzebą finansowania coraz to zwiększających się zadań oświatowych, ale także w coraz większym stopniu pokrywać koszty funkcjonowania wszystkich placówek oświatowych”. Zdaniem ZGW RP powinna także stanowić coraz większy udział w budżecie państwa.

„Wobec zmian w dochodach JST, gminy nie mogą limitować nakładów na edukację kosztem innych zdań własnych i odwrotnie. Wzrasta także granica udziału finasowania oświaty w budżetach JST” – czytamy w stanowisku.

ZGW RP oczekuje też objęcia pełną subwencją dzieci w wieku 3-5 letnich, pokrycia w 100 proc. kosztów waloryzacji płac nauczycieli szkół i przedszkoli, łącznie z dodatkiem za wychowawstwo w szkołach oraz dodatkowym świadczeniem dla nauczycieli stażystów, wprowadzenia subwencji na dowożenie dowożenia dzieci niepełnosprawnych do specjalistycznych ośrodków edukacyjnych oraz zwiększenia środków na zapewnienie odpowiedniej opieki psychologicznej oraz nauczycieli wspomagających.

Samorządowcy chcieliby także wyasygnowania w ramach budżetu Ministerstwa Edukacji i Nauki dodatkowych środków na niezbędne inwestycje oświatowe

Proponują też rozważenie przejęcia przez rząd finansowania wynagrodzeń dla nauczycieli oraz pracowników obsługi. Zdaniem samorządowców takie rozwiązanie „przywróciłoby racjonalność ekonomiczną i sprawiło, że ten sam podmiot, który kształtuje wysokość wynagrodzeń byłby odpowiedzialny za skutki podejmowanych przez siebie decyzji”.

Zdaniem samorządowców ze ZGW RP najbardziej kosztownymi zadaniami z zakresu oświaty są: prowadzenie i dotowanie szkół podstawowych, przedszkoli, oddziałów przedszkolnych oraz innych form wychowania przedszkolnego oraz zapewnienie dowozu i opieki dla uprawionych dzieci i uczniów, w tym dowóz uczniów niepełnosprawnych do specjalistycznych ośrodków.

Samorządowcy podkreślają, że od kilku lat znacznie szybciej rosną wydatki związane z oświata niż wysokość subwencji i dotacji. „Najbardziej jaskrawym tego przykładem jest symboliczna, bo blisko 10-krotnie niższa dotacja na dzieci 3-5 letnie w przedszkolach w porównaniu do rzeczywistych kosztów utrzymania oddziałów przedszkolnych” – czytamy w stanowisku.

ZGW RP podkreśla również, że obowiązek zapewnienia przez gminy edukacji przedszkolnej dla dzieci w wieku 3-6 lat spowodował konieczność zwiększenia liczby oddziałów przedszkolnych, a koszty tego zadania obciążyły budżety samorządów. 

Przedstawiciele ZGW RP domagają się również debaty w zakresie prawa oświatowego oraz właściwego zdefiniowania zadań oświatowych jako zadań własnych samorządu.

mr/