Prawdopodobne ograniczenie środków UE po perspektywie 2014-2020 oraz spodziewana gorsza sytuacja budżetowa samorządów spowodowana pandemią mogą przyczynić się do wzrostu znaczenia projektów realizowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP), które umożliwiają zaangażowanie kapitału prywatnego w realizację inwestycji publicznych.
Partnerstwo publiczno-prywatne nie stanowi instrumentu finansowego a jest formą realizacji inwestycji na podstawie długoterminowej umowy zawartej pomiędzy podmiotem publicznym a partnerem prywatnym.
Istotą PPP jest określenie przez podmiot publiczny produktu końcowego, który chce otrzymać (obiekt i usługi mające być świadczone). Natomiast zadaniem partnera prywatnego jest znalezienie najbardziej efektywnego rozwiązania spełniającego oczekiwania podmiotu publicznego i zapewniającego usługi w najlepszej cenie w całym okresie życia projektu. Dlatego niewątpliwą zaletą tej formuły jest połączenie etapu budowy i zarządzania w jednym zamówieniu publicznym. Dzięki temu projekt stanowi całość złożoną ze ściśle powiązanych ze sobą elementów, a nie jest szeregiem oddzielnych, kolejno realizowanych etapów.
Współpraca z partnerem prywatnym przy takich projektach często umożliwia zastosowanie nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań, których pozyskanie przy pomocy tradycyjnego PZP byłoby trudne. Wyższa jakość świadczonych usług jest szczególnie widoczna w projektach dotyczących efektywności energetycznej, w których to partner prywatny gwarantuje osiągnięcie zakładanych oszczędności. Z naszego doświadczenia wynika, że tego typu inwestycje realizowane w formule PPP mogą osiągać lepsze efekty ekonomiczne niż te realizowane w sposób tradycyjny.
W ostatnich latach podpisywano średnio około 15 umów PPP rocznie. Jak jednak wynika z obserwacji BGK zainteresowanie samorządów realizacją inwestycji w formule PPP jest coraz większe. Nabierają one większego znaczenia w związku z prawdopodobnym ograniczeniem środków pochodzących z UE po perspektywie 2014-2020. W obliczu rosnących potrzeb inwestycyjnych wpływających na jakość życia Polaków wyzwaniem dla samorządów będzie sprostanie oczekiwaniom społeczności lokalnych. Przy możliwych ograniczeniach budżetowych niezbędne będzie poszukiwanie innych źródeł finansowania. Partnerstwo publiczno-prywatne może być interesującą alternatywą dla tradycyjnych źródeł finansowania, ponieważ z jednej strony pozwala na aktywizację kapitału prywatnego (w tej formule to partner prywatny zwyczajowo pozyskuje finansowanie na projekt), a z drugiej pozwala odroczyć w czasie wydatki samorządowe (pierwsze płatności z tytułu umowy PPP po stronie podmiotu publicznego następują dopiero po oddaniu obiektu do użytkowania).
Należy jednak pamiętać, że PPP nie będzie lekiem na wszystkie potrzeby inwestycyjne, ponieważ nie w każdym obszarze zaangażowanie partnera prywatnego w realizację przedsięwzięcia przyniesie wymierne efekty ekonomiczne. Nawet w krajach, w których rozwinięta jest ta formuła, jak np. w Wielkiej Brytanii, udział PPP sięga średniorocznie 15-20 proc. wszystkich inwestycji o charakterze publicznym.
W Polsce w formule PPP najczęściej realizowane są szkoły, drogi, obiekty sportowe i rekreacyjne. Natomiast ten sposób realizacji inwestycji zaczyna być wykorzystywany również w innych, bardziej skomplikowanych lub mniej oczywistych obszarach. W Żywcu po raz pierwszy zastosowano PPP przy budowie szpitala powiatowego. W Nowym Sączu powstał budynek sądu rejonowego i jest to pierwsza inwestycja rządowa w Polsce realizowana w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Dworzec PKP w Sopocie to natomiast przykład pierwszego w Europie projektu współfinansowanego z programu Jessica.
Podmioty publiczne i prywatni inwestorzy decydując się na PPP i poszukując finansowania w BGK mogą liczyć na więcej niż tylko pomoc finansową. Równie istotne może okazać się wsparcie merytoryczne i doświadczenie naszych pracowników. Eksperci BGK są gotowi do przedstawienia swoich uwag i komentarzy do założeń biznesowych projektów oraz wzorów umów PPP pod kątem wymogów instytucji finansowych, tak aby przygotowanie i realizacja projektu mogły zakończyć się sukcesem.
Anna Łopaciuk
Menedżer ds. sektora
Biuro Sektora Paliwowego i Infrastruktury
Bank Gospodarstwa Krajowego
Niniejszy materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego.
MATERIAŁ PARTNERSKI