W odpowiedzi udzielonej powiatowi bielskiemu katowicka RIO zwróciła uwagę na nieprecyzyjne przepisy dotyczące finansowania kosztów oględzin zmarłych. 

Izba wskazała, że zgodnie z art. 11 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych zgon i jego przyczyna powinny być ustalone przez lekarza, leczącego chorego w ostatniej chorobie, natomiast w razie niemożności dopełnienia przepisu ust. 1, „stwierdzenie zgonu i jego przyczyny powinno nastąpić w drodze oględzin, dokonywanych przez lekarza lub w razie jego braku przez inną osobę, powołaną do tej czynności przez właściwego starostę, przy czym koszty tych oględzin i wystawionego świadectwa nie mogą obciążać rodziny zmarłego”. 

RIO zwróciła przy tym uwagę, że z rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 1961 r. w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny nie wynika bezpośrednie wskazanie, że wydatki w zakresie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny pokrywa jednostka samorządu terytorialnego - powiat. 

Zdaniem Izby powyższe przepisy rodzą wątpliwości, kto powinien ponieść wyżej wymienione koszty. 

„Jednak w ocenie Izby, skoro z art. 11 ust. 2 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wynika, że stwierdzenie zgonu powinno nastąpić przez lekarza powołanego do tej czynności przez właściwego starostę, wówczas należy wnioskować, iż zadanie to mieści się w zakresie zadań określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 107). Zatem, biorąc pod uwagę powyższe oraz przepisy art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270 z późn. zm.) w związku z art. 216 ust. 2 pkt 1 tej ustawy, wydaje się możliwe ujęcie w budżecie powiatu wydatków, dotyczących pokrycia kosztów stwierdzenia zgonu przez właściwego starostę” – czytamy w opinii RIO.

Powiaty od wielu lat apelują o nowe przepisy w sprawie stwierdzania zgonów.

W 2023 r. Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich zwróciło się do rządu o zakończenie prac legislacyjnych nad nową ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Starostowie wskazali, że kwestia stwierdzania zgonu osoby zmarłej jest "szczególnie paląca i wrażliwa społecznie", a odbywa się na postawie przepisów pochodzących z lat 50. ubiegłego wieku. W ich ocenie regulacje te w żaden sposób nie przystają do obecnego systemu ochrony zdrowia.  

mp/