Gdańska Izba opublikowała wyjaśnienia dotyczące problematyki stosowania przez jednostkę samorządu terytorialnego przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. 

RIO przypomniała, że już w lipcu udzielała odpowiedzi na podobne pytanie. RIO wskazała, że z łącznej lektury przepisów art. 2 pkt 2 i 3, art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz. Urz. UEL 48 z 23.02.2011) wynika, że jeżeli organ publiczny jest wierzycielem względem przedsiębiorstwa, to sytuacja taka nie wchodzi w zakres pojęcia „transakcji handlowej” w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej dyrektywy.

"W konsekwencji powyższego stwierdzono, że brak jest podstaw prawnych do dochodzenia przez jednostkę samorządu terytorialnego – będącą wierzycielem względem przedsiębiorcy – należności z tytułu rekompensaty, o której mowa w art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz odsetek od transakcji handlowych określonych w ww. ustawie" - zaznaczyła RIO.

Izba dodała, że powyższego stanowiska nie zmienia fakt, że do czasu wydania wspomnianego orzeczenia przez Trybunał Sprawiedliwości w praktyce stosowania przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych nie było wątpliwości co do tego, że jednostki sektora finansów publicznych – w sytuacji w której dłużnik, objęty zakresem podmiotowym ww. ustawy, nie spełniał świadczenia, mogły domagać się zapłaty odsetek w wysokości przewidzianej dla odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, jak również ryczałtowej rekompensaty za koszty dochodzenia roszczenia.

RIO zauważyła, że takich wątpliwości nie miał również polski ustawodawca, co znajduje odzwierciedlenie w przywołanym we wniosku z dnia
26 września 2023 r. przepisie art. 59a ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r. poz. 1270 z późn. zm.).

RIO o rekompensatach dla JST z tytułu opóźnień w transakcjach handlowych 

Izba wyjaśniła, że jej stanowisko wynika z faktu, że dokonana przez TSUE wykładnia prawa unijnego wiąże nie tylko w sprawie, w której sąd zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym, lecz także inne sądy oraz organy państw członkowskich orzekające w podobnych stanach faktycznych i prawnych.

W ocenie RIO z tych względów dochodzenie na drodze postępowania sądowego przez jednostki sektora finansów publicznych, w tym jednostki samorządu terytorialnego, rekompensaty za koszty dochodzenia roszczeń na podstawie art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, jak również dochodzenie odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, może okazać się nieskuteczne. 

W tej samej sprawie podobne stanowisko zajęły wcześniej także RIO w Zielonej Górze i Poznaniu.


mp/