Burmistrz gminy Kalitea jest sprawozdawcą projektu opinii nt. 8. unijnego programu działań w zakresie środowiska. Dokument zawiera apel o odpowiednie środki dla władz lokalnych i regionalnych na wdrażanie polityki ochrony środowiska.

Od połowy lat siedemdziesiątych XX wieku polityka UE w dziedzinie środowiska opiera się na kolejnych programach działań w zakresie środowiska (EAP) określających cele priorytetowe, które mają zostać osiągnięte w danym okresie. Ponieważ 7. EAP zakończył się w 2020 r., Komisja Europejska zatwierdziła wniosek dotyczący 8. EAP na okres do 2030 r., który jest uzupełnieniem Europejskiego Zielonego Ładu.

Jak podkreślił Karnavos, pandemia COVID-19 nauczyła nas, że niezbędne jest lepsze powiązanie między zdrowiem a środowiskiem naturalnym.

„Musimy zadbać o to, by 8. EAP przyczyniał się do tworzenia środowiska wolnego od toksyn, zapewniał ludziom wyższy standard życia i tworzył bardziej odporne społeczności. Musimy również sprawić, by program ten wspierał zrównoważone otoczenie biznesowe i sprzyjał ekologicznym inwestycjom na wszystkich poziomach (unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym). Wszystko to jest potrzebne, jeśli chcemy, by UE po pandemii COVID-19 stała się zrównoważona i silniejsza” – podkreślił samorządowiec.

W ocenie burmistrza Kalitei, skuteczniejsze zintegrowanie kwestii środowiska i klimatu z innymi politykami sektorowymi UE nie zawsze jest łatwe, ponieważ różne sektory mają różne priorytety.

„Czasami działania w zakresie środowiska i klimatu wydają się nawet wzajemnie sprzeczne. (…) Szczególnie ważna polityka powstrzymania utraty różnorodności biologicznej i utrzymania spójności sieci Natura 2000 wydaje się częściowo sprzeczna z polityką ochrony klimatu, na przykład gdy projekty dotyczące energii ze źródeł odnawialnych są wdrażane i realizowane na obszarach chronionych” – zauważył.

Według samorządowca, potrzebny jest jasny plan działania prowadzący do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Zaznaczył, że jeśli chodzi o miasta i regiony, nie możemy zapominać, że władze lokalne i regionalne mają do odegrania szczególną rolę w zbliżaniu przedsiębiorstw, instytutów badawczych i środowiska akademickiego, a także w angażowaniu obywateli i lokalnych zainteresowanych stron w opracowywanie i wdrażanie polityki ochrony środowiska.

„Aby poprawić wyniki w zakresie wdrożenie polityki ochrony środowiska, władze lokalne i regionalne powinny dysponować odpowiednimi instrumentami i zasobami” – podkreślił.

Przypomniał, że samorządy są odpowiedzialne za wdrażanie 70% prawodawstwa UE, 90% środków przystosowawczych do zmiany klimatu i 70% działań na rzecz łagodzenia zmiany klimatu.

Zdaniem Karnavosa, potrzebujemy innowacyjnych podejść, które umożliwią władzom lokalnym i regionalnym dostarczanie rozwiązań dostosowanych do potrzeb w celu poprawy wdrażania polityki ochrony środowiska na obszarach miejskich, wiejskich lub górskich, na wyspach czy w strefach przybrzeżnych.

„Potrzebne są dalsze badania naukowe, dane i wiedza, aby sprostać konkretnym wyzwaniom środowiskowym, przed którymi stoimy, i wykorzystać możliwości w różnych rodzajach społeczności lokalnych i regionalnych, ponieważ każdy obszar geograficzny ma własne wyzwania oraz własne słabe i mocne strony” – podkreślił. „Dlatego też w mojej opinii w sprawie 8. EAP apeluję o podejście całościowe, ukierunkowane na konkretny obszar, jako najlepszy sposób osiągnięcia zdrowych standardów życia” – dodał.

Jak zauważył Grek, odniesiemy sukces pod warunkiem wielopoziomowego sprawowania rządów i współpracy międzyinstytucjonalnej, międzyregionalnej, międzygminnej. Musimy ponadto dążyć do wzmocnienia bazy wiedzy o środowisku, wykorzystania potencjału technologii cyfrowych i technologii danych.

„W ramach 8. EAP należy opracować zintegrowane ramy, by wyposażyć władze lokalne i regionalne w odpowiednie narzędzia zgodne ze strategią zielonej odbudowy po pandemii COVID-19. W związku z tym potrzebne są zachęty do przechodzenia na ambitniejszą politykę ochrony środowiska, w szczególności dla tych, którzy pozostają w tyle, ale również dla tych, które osiągają dobre wyniki, tak aby jeszcze zwiększyć ich motywację” – zaznaczył.

Przyznał, że ubolewa z powodu rozbieżności między wieloletnim budżetem UE na lata 2021–2027 a 8. EAP. Natomiast z zadowoleniem przyjął fakt, że kolejny budżet UE stawia w centrum transformację klimatyczną i cyfrową i że 30 proc. zarówno długoterminowego budżetu UE, jak i pakietu odbudowy (NextGenerationEU) przeznaczono na walkę ze zmianą klimatu.

Projekt opinii zostanie poddany pod głosowanie na najbliższej sesji plenarnej w dniach 3–5 lutego po ogólnej debacie rozpoznawczej na posiedzeniu Komisji ENVE w dniu 1 lutego. Następnie trafi do unijnych instytucji jako stanowisko europejskich samorządów.

kic/