Prawny obowiązek zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa

Jednostki samorządu terytorialnego realizują wiele zadań z zakresu administracji publicznej - z zakresu edukacji, gospodarki nieruchomościami, transportu, gospodarki wodnej, działalności kulturalnej czy choćby związanej z utrzymywaniem obiektów działalności publicznej. Przy wielu z tych zadań jednostki samorządu terytorialnego korzystają z pomocy przedsiębiorców albo z rozbudowanego aparatu urzędniczego. Co zrobić, gdy kontrahent JST czy pracownik urzędu okaże się nieuczciwy? Wówczas zarząd gminy, powiatu, czy województwa ma obowiązek - jeżeli podejrzewa popełnienie przestępstwa - zawiadomić o tym organy ścigania. Już na tym etapie dobrze korzystać z pomocy profesjonalisty, gdyż może on zwrócić uwagę na konieczność podjęcia przez JST konkretnych działań, które nadadzą postępowaniu karnemu odpowiedni bieg i uchronią zarząd JST przed odpowiedzialnością karną - wskazuje adwokat Piotr Zemła, wspólnik w kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp.j.

Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować odpowiedzialnością karną wójta, burmistrza, prezydenta miasta czy starosty na podstawie art. 231 § 1 k.k., tj. przepisu, który penalizuje niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego (wójt, burmistrz, prezydent miasta czy starosta są funkcjonariuszami publicznymi), jeżeli działali na szkodę interesu publicznego.

Zawiadamiający a pokrzywdzony - w jakiej roli występuje JST?

O tym, czy JST jest pokrzywdzona przestępstwem, czy jedynie zawiadamiającą, decyduje to, jakie przestępstwo popełnił sprawca, a o którym JST powzięła informację. W sytuacji, w której ktoś np. w urzędzie gminy posługuje się podrobionymi czy przerobionymi dokumentami, generalnie JST nie będzie pokrzywdzoną - ofiarą przestępstwa, ale i tak będzie miał obowiązek zawiadomienia o tym organów ścigania.

W sytuacji jednak, gdy ktoś wyłudza dotację od JST (na oświatę, sport, działalność kulturalną, z urzędu pracy), wówczas odpowiednia JST będzie pokrzywdzoną. Oznacza to, że oprócz obowiązku zawiadomienia o przestępstwie JST będzie - z mocy samego prawa - stroną postępowania przygotowawczego, a jeżeli tylko w odpowiednim terminie złoży stosowne oświadczenie- także stroną postępowania przed sądem. W samym postępowaniu karnym JST będzie mogła domagać się obowiązku naprawnienia szkody związanej z wyrządzonym jej przestępstwem.

Jakimi przestępstwami może zostać pokrzywdzona JST?

Przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego mogą zostać pokrzywdzone tymi przestępstwami, które - w swoim rezultacie - doprowadziły do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez JST. Będą to przede wszystkim wszelkie nierzetelne wnioski o wypłatę dotacji. Co istotne, JST nabywa status pokrzywdzonego niezależnie od tego, czy finalnie dotacja została wypłacona, czy nie.

Gminy mogą też być pokrzywdzone różnymi przestępstwami związanymi z gospodarką mieszkaniową - niszczenie mieszkań komunalnych czy części wspólnych, ich nielegalne zajmowanie - to także przestępstwa, choć niezwiązane z rozporządzaniem mieniem gminy, które przesądzają o pokrzywdzeniu gminy.

Kolejnym typem przestępstw, jakie mogą przesądzać o pokrzywdzeniu JST, jest działanie poprzednich władz gminy czy powiatu, jeżeli nosiło ono znamiona przekroczenia uprawnień czy niedopełnienia obowiązków z art. 231 § 1 k.k. Fakt, że dana osoba nie jest już obecnie wójtem czy starostą, nie ma znaczenia z perspektywy pokrzywdzenia JST działaniem tej osoby, kiedy pełniła tę funkcję. Okresy przedawnienia karalności przestępstw są obecnie bardzo długie, co więcej - wszczęcie postępowania przygotowawczego (śledztwa czy dochodzenia) znacząco przedłuża ten okres, pozwalając na uzyskanie merytorycznego orzeczenia dotyczącego konkretnego zdarzenia.

Więcej na: https://zemla-szymanski.pl/

Źródło informacji: Zemła Szymański Adwokaci