Poseł Stanisław Tyszka zwrócił uwagę na konieczność wprowadzenia sankcji dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta) za niedopełnienie obowiązków w związku z publikacją corocznego raportu o stanie gminy oraz debatą nad tym raportem.

Zdaniem parlamentarzysty przepis art. 28aa ustawy o samorządzie gminnym w praktyce nie funkcjonuje.

„Mieszkańcy gmin kierują po debatach nad raportem rocznym skargi na rady za brak rzeczywistej debaty. Ponadto mieszkańcy są przeciwni udzielaniu wotum zaufania wójtom (odpowiednio: burmistrzom lub prezydentom miast), którzy w żaden sposób nie wykazali w raporcie o stanie gminy wymaganych w raporcie elementów takich, jak: wykazanie stanu realizacji polityk, programów i strategii prowadzonych przez wójta, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego oraz rzeczywistego stanu gminy” – wskazał Tyszka. 

Dodał, że obywatele występujący do sądów administracyjnych ze skargami na organy gmin w takich sprawach spotykają się z odmową udzielenia prawa do składania skargi, gdyż w perspektywie sądu nie mają interesu prawnego i nie mogą występować jako strona w sprawie.

W odpowiedzi wiceszef MSWiA Paweł Szefernaker poinformował, że do ministerstwa „nie wpływały dotychczas sygnały wyrażające niezadowolenie mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego wynikające ze stosowania przepisów dotyczących omawianego raportu”. 

„Tym samym program działań legislacyjnych Rady Ministrów nie przewiduje obecnie przygotowania nowelizacji zarówno przepisów ustawy o samorządzie gminnym, jak i przepisów ustawy o samorządzie powiatowym i ustawy o samorządzie województwa – odnoszących się do raportu o stanie danej jednostki samorządu terytorialnego” – zaznaczył Szefernaker.

Czym jest raport o stanie gminy? 

Zgodnie z art. 28aa ustawy o samorządzie gminnym, wójt co roku do 31 maja przedstawia radzie gminy raport o stanie gminy. W debacie nad raportem mogą zabierać głos mieszkańcy gminy. Mieszkaniec, który chciałby zabrać głos, składa do przewodniczącego rady pisemne zgłoszenie, poparte podpisami co najmniej 20 osób w gminie do 20 000 mieszkańców lub co najmniej 50 osób w gminie powyżej 20 000 mieszkańców.

Zgłoszenie składa się najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień, na który została zwołana sesja, podczas której ma być przedstawiany raport o stanie gminy. Mieszkańcy są dopuszczani do głosu według kolejności otrzymania przez przewodniczącego rady zgłoszenia. Liczba mieszkańców mogących zabrać głos w debacie wynosi 15, chyba że rada postanowi o zwiększeniu tej liczby.

Po zakończeniu debaty nad raportem o stanie gminy, rada gminy przeprowadza głosowanie nad udzieleniem wójtowi wotum zaufania. Taką uchwałę rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów jej ustawowego składu.

Niepodjęcie uchwały o udzieleniu wójtowi wotum zaufania jest równoznaczne z podjęciem uchwały o jego nieudzieleniu. Omawiany przepis przyznał zatem mieszkańcom danej wspólnoty możliwość corocznej kontroli organu wykonawczego bezpośrednio podczas debaty nad raportem gminy lub za pośrednictwem właściwej rady gminy, która na podstawie raportu i wyników debaty wyraża w imieniu członków wspólnoty gminnej stanowisko co do raportu.

Rozpatrywanie raportu o stanie gminy oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wotum zaufania z tego tytułu należy do wyłącznej właściwości rady gminy. W tym celu rada gminy, podejmując stosowną uchwałę, działa w imieniu członków wspólnoty samorządowej, co oznacza, że powinna uwzględnić głosy mieszkańców wyrażone w toku debaty nad raportem.

Zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

mp/