Projekt nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o funduszu sołeckim do Sejmu złożyli posłowie Klubu Parlamentarnego Polska 20250-Trzecia Droga. Proponują m.in. obowiązkowe ustanawianie diet dla sołtysów oraz przyznanie im prawa do zwrotu kosztów podróży służbowej. Gminy musiałyby też pokrywać koszty ubezpieczenia sołtysa od odpowiedzialności cywilnej i od następstw nieszczęśliwych wypadków, podczas wykonywania jego zadań. Uprawnienia te przysługiwałyby również przewodniczącym zarządów osiedli.

„Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje w art. 37b ust. 1, że rada gminy może ustanowić zasady, na jakich przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej. Obecnie jedynie część gmin przyjmuje przepisy regulujące tę kwestię, co powoduje nierówność uprawnień sołtysów i przewodniczących zarządów osiedli, którzy z poświęceniem wykonują swoje obowiązki” – wskazano w uzasadnieniu.

W projekcie zaproponowano również obowiązek tworzenia funduszu sołeckiego w każdej gminie, w której są wyodrębnione sołectwa. Posłowie chcą też zwiększenia o 10 punktów procentowych refundacji jaka przysługuje gminom z tytułu wydatków na fundusz sołecki.

„Biorąc pod uwagę, że wg danych rządowych za rok 2023 na 2173 gmin, w których były sołectwa jako jednostki pomocnicze, fundusz sołecki powstał w 1522 gminach, zasadne jest jego obligatoryjne rozszerzenie na wszystkie gminy. Da to równe prawa mieszkańcom wszystkich sołectw i znacząco wpłynie na rozwój partycypacji obywatelskiej w wykonywaniu zadań publicznych na najniższym szczeblu organizacyjnym” – wskazano.

Autorzy projektu chcą też wprowadzenia przepisów umożliwiających powoływanie młodzieżowych rad organów pomocniczych gminy. Do ich zadań należałoby opiniowanie projektów uchwał dotyczących młodzieży oraz monitorowanie realizacji dokumentów strategicznych gminy na rzecz młodzieży na terenie jednostki pomocniczej. Młodzieżowa rada mogłaby też podejmować dodatkowe działania na rzecz młodzieży i współpracować w tym zakresie z innymi młodzieżowymi radami.

Ustawa zmieniająca świadczenia dla sołtysów czeka na podpis prezydenta

W projekcie zaproponowano przepisy umożliwiające wójtowi powoływanie w drodze zarządzenia, konwentu przewodniczących organów wykonawczych jednostek pomocniczych gminy. Konwent działałby pod przewodnictwem wójta i byłby jego organem opiniodawczo-doradczym.

Ustawa miałby wejść w życie od 1 stycznia 2025 roku, natomiast w gminach, w których przed dniem wejścia w życie nowych przepisów nie został wyodrębniony fundusz sołecki, obowiązek wyodrębnienia tego funduszu po raz pierwszy dotyczyłby budżetu na rok 2026. Natomiast do funduszów sołeckich wyodrębnionych w budżetach gmin na rok 2025 zastosowanie miałyby przepisy dotychczasowe.

Obecnie projekt ustawy trafił do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu oraz Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu.

mr/