Podczas II Debaty Narodowego Instytutu Terytorialnego opublikowano wyniki badań dotyczących funkcjonowania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) z perspektywy nienależących do niej gmin. Rezultaty przedstawiła kierowniczka Zespołu ds. Badań i Analiz Samorządowych NIST dr Anna Dąbrowska.

Obszar Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii liczy 41 gmin, a granica przebiega w poprzek czterech powiatów: gliwickiego, mikołowskiego, tarnogórskiego i pszczyńskiego. W analizach ujęto gminy należące do tych powiatów, które nie są członkami GZM. Dodatkowo do badań włączono też Jaworzno.

Z przeprowadzonych badań wynika, że powstanie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii jest korzystne dla gmin, które do niej należą. W obszarze salda migracji, zmiany populacji, liczby oddanych do użytku mieszkań i nowozarejestrowanych przedsiębiorstw obszar GZM w latach 2018-2023 wyprzedzał okalające go gminy.

„Oznacza to, że nastąpiła większa dynamika rozwoju i tym gminom w ramach metropolii udało się przegonić gminy nienależące do GZM w tak rozumianym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego” – wyjaśniła badaczka.

Mimo korzystnych danych dr Anna Dąbrowska zwróciła uwagę, że przedstawiciele gmin należących do metropolii „nie są przekonani”, że ich gminy stały się bardziej atrakcyjne do zamieszkania.

„Głosy są podzielone. Bardziej są skłonni powiedzieć, że gminy należące do GZM stały się bardziej atrakcyjne jako miejsce pracy, głównie dzięki funkcjonującemu transportowi” – powiedziała.

W wywiadach prowadzonych z przedstawicielami gmin nienależących do metropolii pojawiły się też głosy niezadowolenia w dysproporcjach rozwojowych i poczuciu niesprawiedliwości.

„Szczególnie zwracano uwagę na to, że samorządy z GZM, dzięki byciu członkiem metropolii, nie muszą wydawać tak dużych środków na transport, w związku z czym mogą przenieść te fundusze na inne cele rozwojowe, tym samym dynamizując rozwój gminy” – powiedziała dr Dąbrowska.

Mimo głosów niezadowolenia według badań GZM jest postrzegany przez sąsiednie gminy „jako silny organizm”. 

„Czyli wartość dodatnia ze współpracy jest bardzo silnie postrzegana nie tylko w kontekście transportu, ale wspólnych zakupów, solidarności wewnętrznej, inwestycji” – wyjaśniła ekspertka.

Podsumowując wyniki raportu dr Anna Dąbrowska wyjaśniła, że przynależność do metropolii pozytywnie wpływa na dynamikę rozwoju społeczno-gospodarczego. Jednocześnie utworzenie metropolii niesie za sobą konieczność współpracy i szereg wyzwań.

Górnośląsko-Załębiowską Metropolię to jedyna w Polsce ustawowo usankcjonowana metropolia, którą tworzy 41 miast i gmin centralnej części woj. śląskiego, o łącznej powierzchni 2553 km kw., zamieszkałych łącznie przez blisko 2,3 mln osób.

mc/