Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę dotyczącą zapewnienia mieszkańcom sprawnego i bezpiecznego dojazdu do swoich posesji po drogach gminnych, w szczególności posiadających nawierzchnie nieutwardzone. Kontrolą zostały objęte gminy: Swarzędz, Mosina i Nowy Tomyśl w woj. wielkopolskim.

Jak podkreślono w komunikacie, mimo że samorządy dysponowały ograniczonymi środkami na rozwój infrastruktury drogowej, to nie zwalniało ich to z obowiązku skutecznej i efektywnej realizacji wyznaczonych zadań drogowych.

„Tymczasem podejmowane przez większość gmin (2 z 3) działania utrzymaniowe stanu dróg były nieefektywne. Ograniczały się one w głównej mierze do mechanicznego profilowania nawierzchni, bez usuwania przyczyn powstawania nierówności i podtopień. Zamiast więc poprawy stanu technicznego nawierzchni, a co za tym idzie również komfortu i bezpieczeństwa, to mieszkańcy w drodze do swoich posesji zmagali się z powstałymi zastoiskami wodnymi i nierównościami nawierzchni” – czytamy w komunikacie.

NIK podkreśliła, że „remonty dróg były często prowizoryczne i przyczyniały się do nietrwałej poprawy stanu nawierzchni”, zaś po wykonaniu profilowania stan nawierzchni wracał do stanu sprzed remontu. Izba poinformowała również, że na żadnej z sieci dróg gminnych nie wprowadzono ograniczeń w ruchu ciężkich pojazdów, co mogło przyczynić się do szybszej degradacji stanu dróg.

Po przeprowadzonej kontroli NIK odkryła też, że ze względu na ograniczony budżet gminy nie korzystały z możliwości nakładania na inwestorów obowiązku udziału w budowie dróg dojazdowych do realizowanych przez nich inwestycji. Taką umowę zawarto tylko w jednej gminie, która zobowiązała wykonawcę do wybudowania stumetrowego odcinka drogi z kanalizacją deszczową i oświetleniem.

Zarządzanie siecią dróg gminnych było nieefektywne

Po przeprowadzonej kontroli NIK odkryła, że w jednej z gmin zarządca nie przeprowadził rocznych obowiązkowych kontroli stanu technicznego wszystkich podlegających mu dróg i nie wywiązał się z obowiązku przeprowadzenia kontroli pięcioletnich dla ponad 80 proc. zarządzanych dróg. Z kolei zarządcy dróg w dwóch pozostałych gminach nie zrealizowali wszystkich zaleceń wynikających z protokołów okresowych kontroli stanu dróg.

NIK dodała również, że w większości skontrolowanych gmin ewidencję dróg prowadzono nierzetelnie. 

„Przykładowo w jednej z gmin nie ustalono numerów ewidencyjnych dla ponad 26 proc. ogółu dróg” – poinformowała Izba.

Dodatkowo według NIK żaden z kontrolowanych zarządców dróg nie opracował projektów planów rozwoju gminnej sieci drogowej.

„Skutkowało to m.in. tym, że w dwóch inwestycjach gminnych Starosta Poznański, przy wydawaniu zezwolenia na realizację inwestycji drogowej stwierdził niezgodności sporządzanej dokumentacji projektowej dróg z ustaleniami obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Przełożyło się to na opóźnienie w uzyskaniu tego zezwolenia i tym samym na przesunięcie rozpoczęcia realizacji inwestycji” – wyjaśniono.

Po przeprowadzonej kontroli NIK sformułowała wnioski o podjęcie działań zmierzających do zapewnienia trwalszych efektów utrzymania dróg. Zarządcom zalecono również zapewnienie przeprowadzenia kontroli okresowych stanu technicznego dróg, realizację zaleceń pokontrolnych, rzetelne i kompletne prowadzenie ewidencji dróg wraz z nadaniem wymaganej numeracji dróg, opracowanie i aktualizację planów rozwoju sieci drogowej i niezwłoczne przekazywanie ich organom właściwym w sprawie sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego. 

NIK skierowała też zawiadomienie do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o popełnieniu wykroczenia przez Burmistrza Miasta i Gminy Swarzędz, polegającego na zaniechaniu przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego dróg gminnych, na podstawie Prawa budowlanego.

mc/