Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski przekazało minister rodziny Marlenie Maląg swoją negatywną opinię na temat planowanych zmian w obsłudze programu 500 plus. 

Zgodnie z rządowym projektem nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci już od 1 stycznia 2022 r. obsługą i wypłatą świadczeń 500 plus miałby się zająć ZUS, a środki będą przekazywane świadczeniobiorcom wyłącznie bezgotówkowo.

Od 2022 r. ZUS przejmie od gmin obsługę świadczeń 500 plus (projekt)

Wielkoposkie samorządy przypomniały, że program 500 plus „od samego początku funkcjonowania realizowany jest przy współudziale samorządów i to do instytucji najbliższych każdemu mieszkańcowi społeczności lokalnych należała ostateczna wypłata świadczenia, a także przyjmowanie wniosków o płatność. 

W piśmie zwrócono uwagę, że samorządy poniosły spore koszty organizacyjne i wdrożeniowe związane z realizacją programu tak, aby środki mogły efektywnie trafiać do uprawnionych odbiorców.

„Uważamy że zaproponowane przez Rząd RP rozwiązanie, będzie niekorzystne dla JST oraz bezpośrednich odbiorców. Jak dotąd środki otrzymywane przez JST na realizację zadania, stanowiły istotny komponent budżetu gminy. Kwoty te wpływały na dochody samorządu, a ich brak może przełożyć się na obniżenie zdolności zadłużania się gminy. W aktualnej sytuacji finansowej wielu JST to spore zagrożenie, ponieważ ograniczenie lub utrata zdolności zaciągania zobowiązań, może równać się z uszczupleniem możliwości realizacji planów inwestycyjnych” – czytamy w stanowisku SGiPW. 

Zdaniem samorządowców przeniesienie realizacji programu tylko do ZUS, a także pełna i wyłączna elektronizacja procesu składania wniosku, utrudni też dostęp do środków części społeczeństwa ponieważ wciąż jest liczna grupa tych, którzy ma trudności z komunikacją cyfrową i liczy na możliwość załatwienia wszystkich świadczeń w najbliższej, gminnej jednostce.

 

Źródło: KR RIO, Sprawozdanie z działalności RIO i wykonania budżetu przez JST w 2020 r.

Od 2016 r., nastąpiła zmiana w strukturze dochodów gmin spowodowana otrzymywaniem dotacji na realizację rządowego programu stanowiącego pomoc państwa w wychowywaniu dzieci poprzez przyznawanie świadczeń wychowawczych (program „Rodzina 500+”). Dotacje celowe osiągały coraz wyższy poziom w strukturze dochodów ogółem, a udział subwencji ogólnej systematycznie ulegał obniżeniu.

W 2020 r. zgromadzone przez gminy środki w 56,0% opierały się na dochodach transferowych przekazywanych z budżetu państwa w formie dotacji celowych i subwencji. Pozostała część – 44,0% pochodziła z dochodów własnych. W grupie dotacji celowych kolejny rok z rzędu zdecydowanie większe środki (o 18,8%) wpłynęły na realizację zadań zleconych w związku z przekazaniem gminom dotacji na wypłatę świadczeń wychowawczych „Rodzina 500+”, a wpływy z tego tytułu stanowiły prawie 68% dotacji na zadania zlecone i przekroczyły połowę (53,8%) ogólnej kwoty otrzymanych dotacji celowych.