Zgodnie z tzw. ustawą węglową (Ustawa o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe), którą w czwartek uchwalił Sejm, zainteresowane gminy będą mogły do 30 kwietnia przyszłego roku kupować węgiel (za maksymalnie 1500 zł brutto za tonę), który następnie sprzedadzą swoim mieszkańców. Do zakupu preferencyjnego (w cenie maksymalnie 2000 zł za tonę) uprawnione będą te gospodarstwa, którym przysługuje dodatek węglowy. 

Gmina zainteresowana zakupem węgla dla mieszkańców będzie miała trzy dni od wejścia w życie ustawy, by poinformować o tym na stronie BIP. Jeśli tego nie ogłosi, węgiel mieszkańcom z jej terenu będzie mogła sprzedawać gmina sąsiednia lub inny podmiot. Gdy przystąpieniem do sprzedaży węgla po cenie preferencyjnej zainteresowana jest więcej niż jedna gmina sąsiednia lub więcej niż jeden inny przedsiębiorca, decyduje kolejność zgłoszeń.

Umowa

Gmina, która zamierza kupić węgiel dla mieszkańców, musi najpierw dokonać „wstępnego ustalenia liczby gospodarstw domowych zainteresowanych preferencyjnym zakupem”, a następnie zawrzeć umowę z przedsiębiorstwem.

Ustawa wskazuje minimum, które powinno się znaleźć w takiej umowie; cena, po której gmina kupi węgiel, nie może być wyższa, niż 1500 zł brutto za tonę. Do umowy musi być dołączona kopia najbardziej aktualnego certyfikatu jakości potwierdzającego parametry jakościowe paliwa stałego.

Na zapłatę gmina będzie miała 60 dni liczonych od dnia wydania na jej rzecz węgla.

Można się łączyć/nie trzeba w to wchodzić

Gminy będą mogły dokonywać wspólnego zakupu paliwa stałego w ramach umowy zawartej między gminami. Powinny w niej określić m.in., która gmina jest właściwa do zakupu, na terenie której gminy paliwo stałe będzie składowane lub wydawane gospodarstwom domowym oraz zasady rozliczania kosztów poniesionych przez każdą z gmin.

Jeśli gmina się nie zdecyduje na pośredniczenie w sprzedaży węgla, sprzedaż na zasadach zakupu preferencyjnego będzie mogła prowadzić dla jej mieszkańców gmina „bezpośrednio sąsiadująca” lub „inny podmiot”. Muszą jednak poinformować właściwego wójta (burmistrza, prezydenta), a ten musi informację taką zamieścić w BIP.

Cena dla mieszkańców

Zgodnie z ustawą gmina sprzedaje paliwo stałe w ramach zakupu preferencyjnego po cenie nie wyższej niż 2000 złotych brutto za tonę tego paliwa stałego. Inny podmiot może sprzedawać po cenie nie wyższej niż 2200 złotych brutto za tonę.

Informacje o cenie węgla gmina musi wprowadzić i aktualizować w systemie teleinformatycznym, o którym mowa w art. 55 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw.

Różnica między ceną zakupu paliwa stałego przez gminę a ceną sprzedaży tego paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego stanowi dochód gminy (do 500 zł za tonę, co ma pokryć koszty transportu węgla z miejsca składowania do miejsca dystrybucji).

Sprzedaż i logistyka

Zadaniem gminy będzie odbiór węgla z położonego na terytorium Polski miejsca jego składowania przez przedsiębiorcę.

Następnie gmina będzie prowadzić sprzedaż węgla. Ma tu do wyboru cztery możliwości: za pośrednictwem jednostki organizacyjnej gminy; w ramach umowy zawartej z inną gminą; za pośrednictwem spółek komunalnych, lub w ramach umowy z innym podmiotem, o którym mowa w art. 9 ustawy o samorządzie gminnym.

Rozpatrywanie wniosków

Jeżeli zakup preferencyjny będzie się odbywał w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania, to na podstawie wniosku o zakup preferencyjny; jeżeli w innej gminie, to na podstawie zaświadczenia potwierdzającego wypłatę dodatku węglowego wydanego przez gminę właściwą ze względu na miejsce zamieszkania.

Wniosek o zakup lub wniosek o wydanie zaświadczenia trzeba złożyć do 15 kwietnia.

Ustawa wylicza, jakie informacje powinny się znaleźć we wniosku (m.in. określenie ilości paliwa stałego, o zakup której występuje wnioskodawca w ramach zakupu preferencyjnego; informacja, czy wnioskodawca dokonał już zakupu preferencyjnego wraz z podaniem ilości paliwa stałego nabytego w ramach tego zakupu preferencyjnego).

Do wniosku trzeba dołączyć oświadczenie, że wnioskodawca ani żaden członek jego gospodarstwa domowego, na rzecz którego jest dokonywany zakup preferencyjny, nie nabyli paliwa stałego na sezon grzewczy przypadający na lata 2022–2023, po cenie niższej niż 2000 zł brutto za tonę w ilości co najmniej takiej jak będzie określona w rozporządzeniu.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje weryfikacji wniosku o zakup preferencyjny, sprawdzając, czy na rzecz wnioskującego gospodarstwa domowego wypłacony został dodatek węglowy. Jeżeli wnioskuje osoba uprawniona do dodatku węglowego, która wniosku w tej sprawie jeszcze nie złożyła, wójt weryfikuje informacje w CEEB. Analogicznie postępuje, wydając zaświadczenie potwierdzające wypłatę dodatku węglowego.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wydaje zaświadczenie w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Wydanie zaświadczenia jest wolne od opłat.

Wójt może upoważnić do rozpatrywania wniosków swojego zastępcę, pracownika urzędu lub kierownika OPS.

Rola radnych

Ustawa przewiduje fakultatywną rolę radnych w procesie dotyczącym zakupu preferowanego. Zgodnie z uchwalonymi przepisami rada gminy może określić, w drodze uchwały:
1)    tryb i sposób rozpatrywania wniosków o zakup,
2)    kryteria dotyczące pierwszeństwa dokonania zakupu preferencyjnego,
3)    dokumenty dołączane do wniosku o zakup potwierdzające spełnienie przez wnioskodawcę kryteriów, o których mowa w pkt 2,
4)    sposób rozliczeń między gminą a osobą dokonującą zakupu preferencyjnego,
5)    w przypadku gdy sprzedaż następuje na rzecz mieszkańców gminy sąsiedniej, kryteria ustalania kolejności sprzedaży paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego osobom fizycznym w gospodarstwach domowych znajdujących się na terenie gminy sąsiedniej

Szczególny zakup

Co ważne, od zakupionego węgla gminy nie będą musiały płacić podatku akcyzowego.
Do zakupu węgla nie stosuje się także przepisów o zamówieniach publicznych, ale informacja o udzieleniu takiego zamówienia musi znaleźć się w biuletynie zamówień publicznych.

W załączniku pod artykułem publikujemy uchwaloną ustawę. Ustawa trafi teraz pod obrady Senatu.

aba/