Opinia jest pokłosiem m.in. pisma, jakie otrzymali w środę, 22 kwietnia, samorządowcy z województwa opolskiego od wojewody (w jego imieniu podpisała je Kierownik Oddziału Nadzoru i Redakcji Dziennika Urzędowego Województwa Opolskiego w Wydziale Prawnym i Nadzoru). Pismo zapowiadało polecenie wojewody przekazania Poczcie Polskiej do czwartku, 23 kwietnia, do godziny 15, spisów wyborców, celem przeprowadzenia wyborów korespondencyjnych. Związek Miast Polskich poinformował na swojej stronie internetowej, że o podobnych pismach poinformowały organizację miasta członkowskie.

W środę wieczorem do kwestii udostępniania spisów wyborców odniósł się w TVN 24 prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski. Jego zdaniem przekazaniu spisu wyborców w takiej sytuacji byłoby nielegalne.

ZMP: spełnienie oczekiwań Poczty zajęłoby tygodnie; nie należy jej odpowiadać

„Jak ja mogę przekazywać wrażliwe dane Poczcie Polskiej bez żadnej podstawy prawnej, przecież nie obowiązuje ustawa o wyborach korespondencyjnych” – powiedział Rafał Trzaskowski. Powiedział również, że on sam otrzymał od Poczty Polskiej maila z prośbą o udostępnienie miejsc, w których odbywają się wybory i sprawdzenie urn wyborczych. Zaznaczył, że nie są to informacje wrażliwe, choć – jak podkreślił – także nie ma żadnej podstawy prawnej, by odpowiadać na tego typu prośby. „Natomiast rzeczywiście niektórzy koledzy i koleżanki już dziś dostali listy mówiące o spisie wyborców” – powiedział Rafał Trzaskowski.

Związek Miast Polskich przygotował opinię prawną, która została rozesłana do burmistrzów i prezydentów miast członkowskich (jest ich 331) oraz opublikowana na stronie organizacji. Odnosi się w niej również do zapisów ustawy z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, która przewiduje przekazanie operatorowi wyznaczonemu na podstawie Prawa pocztowego danych z rejestru PESEL czy spisów lub rejestrów, jeżeli są one potrzebne m.in. do realizacji zadań związanych z organizacją wyborów Prezydenta RP.

W opinii ZMP czytamy:

"W związku z docierającymi do Biura Związku informacjami o pismach od wojewodów informujących o zamiarze +wydania polecenia w przedmiocie przekazania spisu wyborców Poczcie Polskiej S.A. celem przeprowadzenia wyborów korespondencyjnych+ Biuro Związku, po przeprowadzeniu konsultacji prawnej, informuje:

1) Zgodnie z art.102 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21–obowiązującej od 18 kwietnia 2020 roku - w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii przy przeprowadzaniu wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy, m.in. w zakresie głosowania korespondencyjnego, o którym mowa w art. 53a ustawy Kodeks wyborczy (głosowanie korespondencyjne przez wyborcę: [1] niepełnosprawnego o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; [2] podlegającego w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; [3] który najpóźniej w dniu głosowania kończy 60 lat).

2) Żaden inny obowiązujący obecnie akt normatywny o charakterze powszechnie obowiązującym nie przewiduje głosowania w trybie korespondencyjnym.

3) Uchwalona przez Sejm ustawa z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r.w dalszym ciągu jest procedowana w Senacie. Tym samym nie została zakończona procedura ustawodawcza. Nie może ona zatem stanowić podstawy działania jakiegokolwiek organu władzy publicznej.

4) Zgodnie z art. 99 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 operator wyznaczony w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (tj. Poczta Polska S.A.) po złożeniu przez siebie wniosku w formie elektronicznej, otrzymuje dane z rejestru PESEL, bądź też z innego spisu lub rejestru będącego w dyspozycji organu administracji publicznej, jeżeli dane te są potrzebne do: a.realizacji zadań związanych z organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej bądź b.w celu wykonania innych obowiązków nałożonych przez organy administracji rządowej. Dane, o których mowa w zdaniu pierwszym, przekazywane są operatorowi wyznaczonemu, w formie elektronicznej, w terminie nie dłuższym niż 2 dni robocze od dnia otrzymania wniosku. Operator wyznaczony uprawniony jest do przetwarzania danych wyłącznie w celu, w jakim otrzymał te dane. [ustawę można znaleźć tutaj - PAP]

5) Na dzień dzisiejszy wniosek w powyższym zakresie nie może dotyczyć realizacji zadań związanych z organizacją wyborów, gdyż Kodeks wyborczy ani żadna inna ustawa nie przewidują w tym zakresie udziału Poczty Polskiej, wymagającego udostępnienia ww. danych.

6) W przypadku otrzymania przez Państwa wniosku Poczty Polskiej, w którym znajduje się odwołanie do +wykonywania obowiązków nałożonych przez organy administracji rządowej – w tym Prezesa Rady Ministrów - na Pocztę Polską+ sugerujemy wezwanie wnioskodawcy do okazania dokumentu nakładającego ów obowiązek,celem weryfikacji zakresu wniosku z zakresem nałożonego obowiązku.

7) Zwracamy Państwa szczególną uwagę na konieczność dochowania w przedmiotowym zakresie wszelkich wymogów związanych z ochroną danych osobowych.

8) Będziemy wdzięczni o informowaniu Biura Związku o wszelkich pismach otrzymywanych przez Państwa w powyższym zakresie.

W czwartek rano o podstawę prawną takich działań został zapytany w Polsat News szef kancelarii premiera, Michał Dworczyk. Powiedział on, że jest to związane z przygotowaniem do wyborów prezydenckich. "Rozumiem, że samorządowcy i inni urzędnicy działają w oparciu o obowiązujące przepisy. Jestem spokojny, że każdy urzędnik państwowy, który zwraca się czy to do burmistrza, prezydenta, czy wójta o przekazanie informacji, czy podjęcie określonych działań, opiera się na rzetelnej podstawie prawnej" – powiedział szef KPRM.

Na uwagę, że przepisy dotyczące głosowania korespondencyjnego w wyborach prezydenckich nie weszły jeszcze w życie, Michał Dworczyk odpowiedział, że "mówimy o pewnych przygotowaniach, które są w tej chwili realizowane". "Jak wszyscy doskonale wiemy, wybory są wyznaczone na 10 maja, konstytucja precyzyjnie określa, kiedy te wybory mogą się odbyć, pani marszałek (Sejmu) wyznaczyła termin właśnie 10 maja i wszystkie organy państwa są zobowiązane, żeby w ramach tych decyzji prowadzić przygotowania do całego procesu wyborczego" – mówił Michał Dworczyk.

Szef KPRM wyraził nadzieję, że samorządowcy "opozycyjnie nastawieni wobec rządu" nie ulegną "pokusie politycznej" wykorzystania pandemii koronawirusa do prowadzenia rozgrywki politycznej. "W czasach epidemii powinniśmy być solidarni, powinniśmy być razem i powinniśmy wspólnie zadbać o to, żeby państwo funkcjonowało i zabezpieczyło obywatelom bezpieczeństwo w zakresie zdrowotnym, a także, aby wszędzie tam, gdzie to możliwe, państwo normalnie mogło funkcjonować" – oświadczył.

"Jestem przekonany, że przygotowania do głosowania korespondencyjnego są prowadzone z zachowaniem najwyższych standardów" – powiedział Michał Dworczyk podczas rozmowy.

Ustawa zakładająca zorganizowanie wyborów prezydenckich w tym roku wyłącznie korespondencyjnie jest Senacie. Marszałek Senatu Tomasz Grodzki (KO) zapowiedział, że izba wykorzysta pełne 30 dni, jakie ma na zajęcie stanowiska. To oznacza, że ustawa może wrócić do Sejmu 7 maja.

dka/ jp/