Propozycja takiej nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym znalazła się w stanowisku zarządu ZMP z 15 grudnia br. ws. ciągłości działania gminy po wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta) w trakcie kadencji. Dokument jest przypomnieniem stanowiska z lutego 2020 roku.

ZMP postuluje rozszerzenie wykorzystania mechanizmu opisanego w artykule 28g ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym - dotyczącym sytuacji, gdy prezydent (burmistrz, wójt) nie może pełnić swoich obowiązków ze względu na tzw. przemijającą przeszkodę, a więc na przykład w razie choroby trwającej powyżej 30 dni - na sytuację wygaśnięcia mandatu wójta (burmistrza, prezydenta), np. w efekcie wyboru do parlamentu.

Zgodnie z postulowaną zmianą do dnia objęcia mandatu przez nowego wójta (burmistrza, prezydenta), wyłonionego w wyborach bezpośrednich, obowiązki włodarza pełniłby jego zastępca (lub pierwszy zastępca, jeżeli zastępców jest wielu). Jeżeli natomiast nie byłoby możliwości przejęcia tych zadań i kompetencji przez zastępcę – jego obowiązki pełniłby sekretarz gminy.

W stanowisku przypomniano, że od wejścia w życie nowej ustawy o pracownikach samorządowych w 2009 roku stanowisko sekretarza gminy zmieniło charakter – z politycznego (obsadzanego poprzez powołanie) na urzędnicze (obsadzane w oparciu o umowę o pracę), co miało na celu ustabilizowanie sytuacji na najwyższym poziomie zarządzania jednostką samorządu terytorialnego, w tym zapewnienie ciągłości działania administracji samorządowej - niezależnie od kadencyjności jej organów.

„Art. 33 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym zrównuje kompetencyjnie sekretarza z zastępcami – prezydent może powierzyć prowadzenie spraw miasta zarówno zastępcom, jak i sekretarzowi. Powierzenie więc sekretarzowi miasta kierowania jednostką samorządu terytorialnego w okresie przejściowym, w przypadku braku zastępców, wydaje się naturalną konsekwencją zrównania jego roli w mieście z innymi stanowiskami zaliczanymi do ścisłego kierownictwa” czytamy w stanowisku ZMP.

Związek miast postuluje również, by nowelizacja ustawy zobowiązywała premiera do potwierdzenia (w terminie 14 dni od daty wygaśnięcia mandatu) formalnym aktem faktu pełnienia obowiązków organu wykonawczego przez osobę przejmującą tę funkcję.

Propozycje ZMP idą więc dalej niż te, które zostały zawarte w procedowanym już w Sejmie poselskim projekcie nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym oraz kodeksu wyborczego.

Pierwsza z propozycji zmian zawartych w tamtym dokumencie przewiduje przeniesienie momentu wygaśnięcia mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w związku z wyborem do Sejmu lub Senatu z chwili ogłoszenia wyników wyborów parlamentarnych na moment złożenia ślubowania. Druga natomiast zakłada, że po wygaśnięciu mandatu wybranego do parlamentu włodarza „funkcję wójta pełni zastępca wójta, w gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę - pierwszy zastępca, a w gminach, w których nie powołano zastępcy - sekretarz gminy” – jednak wyłącznie do momentu powołania przez premiera komisarza.

Poselski projekt doprecyzowuje też, że premier „powołuje i odwołuje” komisarzy, co jednoznacznie podkreśla, że osoba pełniąca funkcję wójta może być powołana i odwołana w każdym czasie. Dotychczas obowiązujący w ustawie zapis określa komisarza jako „osobę wyznaczoną przez Prezesa Rady Ministrów” - nie wspomina jednak o jego odwołaniu.

mam/