W piątek 27 września w Ministerstwie Edukacji Narodowej odbyła się konferencja „Profil absolwenta. Przygotowania do reformy 2026”, w trakcie której przedstawiciele resortu i Instytutu Badań Edukacyjnych poinformowali o rozpoczęciu zapowiadanej reformy edukacji. Wszyscy zainteresowani mogą wziąć udział w konsultacjach, które będą trwać do 31 października w formie stacjonarnej i online. Osoby chętne mogą zapisać się na udział w spotkaniach wypełniając formularz rejestracyjny dostępny na stronie IBE. 

„Profil absolwenta” bazą dla nowych podstaw programowych

„Absolwent i absolwentka polskiej szkoły muszą posiadać trzy (…) podstawowe umiejętności – muszą mieć wiedzę, muszą mieć kompetencje i muszą mieć sprawczość. I wokół tej triady zbudowane są podstawy programowe” – powiedziała ministra edukacji Barbara Nowacka wyjaśniając konieczność wprowadzanych zmian w systemie edukacji.

„To, co planujemy na 2026 rok, sprawdzimy też wcześniej w praktyce. W 2025 roku dwa nowe przedmioty – edukacja zdrowotna i edukacja obywatelska będą już budowane na podstawie właśnie tego założenia, tej triady (…) z dużym naciskiem na edukację praktyczną”  - powiedziała ministra.

W trakcie konferencji resort edukacji wraz z Instytutem Badań Edukacyjnych zaprezentowali projekt „Profil absolwenta”, który ma być bazą dla nowych podstaw programowych.

„Zależało nam na dwóch rzeczach. Po pierwsze na tym, żeby ten proces rzeczywiście był maksymalnie odpartyjniony, ale również żeby był oparty na badaniach, wiedzy, a nie na czyimś widzimisię i przekonaniu o wiedzy” – powiedziała wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer zachęcając do „krytyki i pewnego takiego konstruktywnego podejścia” do proponowanych zmian.

„Bazowaliśmy na dorobku badań eksperymentalnych, na dorobku badań nad systemami edukacji, nad metodami edukacji i nad tym właściwie jak reformować oświatę z innych krajów oraz na tym co tak naprawdę dzisiaj wiemy” – powiedział z kolei Zastępca Dyrektora Instytutu Badań Edukacyjnych dr Tomasz Gajderowicz dodając, że w pracach nad reformą oświaty skupiono się m.in. na kwestiach związanych ze stanem umiejętności i dobrostanu uczniów.

„Inspirowaliśmy się na podstawie reform z innych krajów. (…) Można kształcić w taki sposób samą podstawę programową, żeby dane kompetencje były międzyprzedmiotowo jasno zidentyfikowane i wspierane. (…)Takiej podstawy programowej potrzebujemy” – zadeklarował zastępca dyrektora IBE.

Zgodnie z zapowiedzią ministerstwa i Instytutu, reforma edukacji i nowe podstawy programowe mają być oparte o następujące wymiary ujęte w „Profilu absolwenta”: 

• wiedza i umiejętności podstawowe w świecie (także cyfrowym);
• kompetencje poznawcze, społeczne i osobiste;
• obszary kształcenia w dziedzinach takich jak matematyka, język polski, języki obce, przyroda, kultura i sztuka, zdrowie i ruch, historia i społeczeństwo, technologia;
• sprawczość.

Jak dodała Elżbieta Strzemieczna, liderka projektu „Profil absolwenta” z IBE, sposoby realizacji powyższych wymiarów mają być inaczej realizowane na poszczególnych etapach edukacyjnych i być dostosowane do potrzeb każdego ucznia.

„Tak ukształtowany profil absolwenta chcielibyśmy oddać w państwa ręce do konsultacji i czekamy bardzo na państwa wrażenia i refleksje na jego temat” – zapowiedziała.

Planowane reformy mają potrwać do 2031 roku

Praca nad zmianami w podstawach programowych został rozplanowany na kilka etapów. Na każdym z nich zaplanowano konsultacje treści wypracowanych materiałów z ekspertami, metodykami i nauczycielami przedmiotów oraz kluczowymi interesariuszami, takimi jak Centralna Komisja Egzaminacyjna.

„Pierwszy krok to jest oczywiście skonsultowanie z państwem opracowanego profilu absolwenta i absolwentki. W kolejnym kroku powstanie dokument koncepcja doświadczenia szkolnego. W następnym kroku powstanie część ogólna podstawy programowej. Na podstawie jej zapisów opracowane zostaną wytyczne do pracy zespołów przedmiotowych, które w kolejnym kroku usiądą do prac nad zmianami w podstawach przedmiotowych” – wyjaśniła główna ekspertka ds. badań i analiz IBE Agnieszka Szymczak.

Zmiany podstaw programowych mają wejść do szkół już 1 września 2026 r. – wtedy wejdzie w życie nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego i nowa podstawa programowa dla uczniów klas pierwszych i czwartych szkół podstawowych. W kolejnych latach reformą zostaną objęte kolejne roczniki szkół podstawowych (w roku 2027 klasy drugie i piąte, w roku 2028 klasy trzecie i szóste, w roku 2029 klasy siódme, w roku 2030 klasy ósme). 

Z dniem 1 września 2027 r. nowe podstawy programowe zaczną obowiązywać w szkołach ponadpodstawowych i obejmą uczniów klas pierwszych. W kolejnych latach reformą zostaną objęte kolejne roczniki szkół ponadpodstawowych (w roku 2028 klasy drugie, w roku 2029 klasy trzecie, w roku 2030 klasy czwarte, a w roku 2031 klasy piąte).

mc/