Jaki jest cel strategiczny działań w zakresie cyfryzacji edukacji?

Na cyfryzację patrzymy kompleksowo. Z jednej strony zapewniamy zaplecze infrastrukturalne (w tym dostęp do szerokopasmowego internetu w ramach Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej), laptopy dla uczniów i nauczycieli. Z drugiej strony zapewniamy dostęp do darmowych szkoleń podnoszących kompetencje cyfrowe nauczycieli.

Kwestie dostępu do szkoleń rozwijających kompetencje cyfrowe obywateli, w tym uczniów i nauczycieli, uregulowaliśmy już wcześniej w Programie Rozwoju Kompetencji Cyfrowych, przeznaczając na ten cel prawie 3 mld zł do 2030 roku.

Jakie korzyści edukacyjne może przynieść przekazanie laptopów uczniom?

w klasie IV szkoły podstawowej uczeń rozpoczyna kolejny, II etap edukacji – jednego nauczyciela zastępuje wielu różnych nauczycieli, każdy z nich prowadzi nauczanie w ramach wyodrębnionych przedmiotów. Wtedy też uczeń rozpoczyna naukę informatyki. Realizacja podstawy programowej z wykorzystaniem sprzętu komputerowego umożliwia nauczycielowi korzystanie z zasobów i narzędzi (wciąż jednak niedostępnych dla niektórych uczniów), w tym z bogatej oferty bezpłatnych cyfrowych materiałów edukacyjnych (z podziałem na poszczególne przedmioty), zamieszczonych m.in. na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej;
od II etapu edukacyjnego rozpoczyna się rozwijanie umiejętności cyfrowych uczniów w ramach realizacji podstawy programowej na różnych zajęciach;
im częściej w procesie nauczania nauczyciel w sposób prawidłowy i kreatywny proponuje uczniom korzystanie z technologii, takich jak internet, laptopy, komputery, tym uczniowie lepiej zapamiętują materiał z lekcji, a dodatkowo zajęcia są dzięki temu ciekawsze;
realizacja zajęć z wykorzystaniem laptopów i przy użyciu metod angażujących uczniów, powoduje, że zadania zlecone przez nauczyciela są chętniej przez ich realizowane, ale też pozwala to na monitorowanie przez nauczyciela postępów ucznia, a także skuteczniejszą diagnozę jego umiejętności.

Jaki jest cel ustawy?

Cel ustawy jest prosty – każdy uczeń w Polsce, poczynając od IV klasy szkoły podstawowej, ma mieć do dyspozycji laptopa, który będzie służył mu w kolejnych klasach edukacji.

W odniesieniu do nauczycieli, celem jest, aby uprawniony do otrzymania wsparcia nauczyciel miał do dyspozycji laptopa, który będzie służył mu do pracy oraz rozwijania swoich kompetencji cyfrowych. Zaplanowano, aby każdy uprawniony nauczyciel otrzymał bon o wartości 2500 zł, który może przeznaczyć na zakup laptopa dostosowanego do jego indywidualnych potrzeb.

Kto może zostać objęty wsparciem?

Wsparciem zostaną objęci wszyscy uczniowie klas IV publicznych i niepublicznych szkół podstawowych.

Co muszą zrobić rodzice, aby dostać laptopy?

Przekazanie laptopa uczniowi klasy objętej wsparciem nastąpi na podstawie umowy zawartej przez Organ Prowadzący Szkołę z rodzicem ucznia. Wzór umowy zostanie określony w procedowanym rozporządzeniu Ministra Cyfryzacji w sprawie określenia wzoru umowy przekazania komputerów przenośnych typu laptop Organom Prowadzącym Szkołę. Rozporządzenie zostanie opublikowane w sierpniu. Po podpisaniu ww. umowy, laptop staje się własnością rodzica i bierze on odpowiedzialność za otrzymany laptop.

W sytuacji, w której rodzic nie wyrazi chęci przyjęcia laptopa na własność, laptop staje się własnością Organu Prowadzącego Szkołę, a rodzic będzie mógł otrzymać laptop dla swojego dziecka na podstawie umowy użyczenia.

Laptopy otrzymają wszyscy uczniowie klas IV szkół podstawowych objęci obowiązkiem szkolnym według polskiego systemu oświaty. Jeśli uczeń posiada już sprzęt przekazany w ramach innego programu, będzie mógł zdecydować, który sprzęt będzie wykorzystywał. Uczeń będzie mógł posiadać tylko jeden laptop zakupiony z programów finansowanych ze środków publicznych. Sprzęt, z którego uczeń zrezygnuje, wróci do donatora sprzętu, a ten będzie mógł zdecydować co do jego dalszego wykorzystania.

Czy laptopy przysługują też dzieciom emigrantów (bez polskiego obywatelstwa), dzieci w domach dziecka i rodzinach zastępczych, pobierającym indywidualnie nauczanie (np. z powodu choroby i niepełnosprawności) - jak wygląda procedura w tych sytuacjach?

Wsparcie będzie dotyczyło wszystkich uczniów klas IV szkół podstawowych objętych obowiązkiem szkolnym według polskiego systemu oświaty. Dzięki tej inwestycji każdy uczeń IV klasy szkoły podstawowej (publicznej i niepublicznej) otrzyma laptopa.

Kiedy komputery zostaną zakupione?

Laptopy są kupowane w przetargu centralnym i zostaną dostarczone przez Wykonawców przetargu bezpośrednio do Organów Prowadzących Szkoły . Obecnie trwa podpisanie umów pomiędzy Centrum Obsługi Administracji Rządowej, który realizuje przetarg w imieniu Ministra Cyfryzacji, a Organami Prowadzącymi Szkoły. Na mocy tych umów komputery zostaną przekazane Organom Prowadzącym Szkoły, a następnie uczniom.

Czy czwartoklasiści, którzy otrzymali komputery w ramach programu dla dzieci byłych pracowników PGR otrzymają drugi komputer?

Zgodnie z zapisami ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli, co roku uczniowie rozpoczynający IV klasę szkoły podstawowej będą otrzymywali laptopy. Jeśli uczeń posiada już sprzęt przekazany w ramach innego programu, będzie mógł zdecydować, który sprzęt będzie wykorzystywał. Uczeń będzie mógł posiadać tylko jednego laptopa zakupionego z programu finansowanego ze środków publicznych. Sprzęt, z którego uczeń zrezygnuje, zwrotowi do podmiotu, od którego uczeń go otrzymał, a ten będzie mógł zdecydować co do jego dalszego wykorzystania.

Czy muszę zgłosić swoje dziecko do programu?

Nie, każdy uczeń rozpoczynający IV klasę szkoły podstawowej otrzyma laptopa za pośrednictwem Organu Prowadzącego Szkołę. Laptopy trafią do szkół na podstawie przetargu realizowanego na zlecenie Ministerstwa Cyfryzacji. Przekazanie laptopa będzie następowało na podstawie umowy zawieranej między Organem Prowadzącym Szkołę a rodzicami ucznia. W przypadku zmiany klasy lub szkoły, rodzic ucznia będzie musiał złożyć oświadczenie do Organu Prowadzącego Szkołę, że uczeń nie otrzymał laptopa w innej szkole lub klasie objętej wsparciem.

Co w sytuacji, kiedy uczeń dostał laptopa, ale zmienia szkołę w trakcie roku?

Ideą jest, aby laptop podążał za uczniem w procesie edukacji. W przypadku zmiany klasy lub szkoły przez ucznia, laptop stanowiący własność jego rodziców, nie podlega zwrotowi do Organu Prowadzącego Szkołę.

Rodzic ucznia klasy objętej wsparciem składa oświadczenie do Organu Prowadzącego Szkołę, że uczeń nie otrzymał laptopa w innej szkole lub klasie objętej wsparciem.

Czy laptopy staną się własnością ucznia?

Chcemy, aby po dostarczeniu laptopów Organom Prowadzącym Szkoły, docelowo przeszły one na własność ucznia (rodzica). Będzie to następowało na podstawie umowy zawieranej między Organem Prowadzącym Szkołę a rodzicami ucznia. Wzór umowy zostanie określony w rozporządzeniu Ministra Cyfryzacji. W sytuacji, w której rodzic nie wyrazi chęci przyjęcia laptopa na własność, laptop stanie się własnością Organu Prowadzącego Szkołę, a rodzic będzie mógł otrzymać laptopa dla swojego dziecka na podstawie umowy użyczenia.

Czy laptop będzie zawierał wszystkie niezbędne programy, w tym te do edukacji?

Laptopy będą miały zainstalowany system operacyjny. Instalacja dodatkowego oprogramowania, zgodnego z potrzebami uczniów, w tym umożliwiającego prawidłową realizację podstawy programowej, ale także zgodnego z już wykorzystywanymi rozwiązaniami stosowanymi w danej szkole, będzie decyzją rodziców i szkoły. Uczniowie i szkoły będą mogli korzystać z pakietu otwartego oprogramowania lub będą mogli skorzystać z preferencyjnych warunków dla edukacji na zakup oprogramowania oferowanego przez rynkowe podmioty.

Gdzie z założenia, uczniowie mają korzystać z laptopów? W domu? W szkole (np. podczas lekcji)?

Komputer ma być osobistym narzędziem ucznia i ma służyć do celów edukacyjnych, jak też rozwijania jego pasji i zainteresowań. W praktyce oznaczać to będzie, że uczeń będzie mógł korzystać z niego w szkole, w domu i wszędzie tam, gdzie będzie mu to potrzebne.

Dlaczego uczniowie klas IV?

W klasie czwartej uczeń przechodzi na nauczanie w ramach wyodrębnionych zajęć.
Rozpoczyna się realizacja zajęć z informatyki (zamiast realizowanej w klasach I-III edukacji informatycznej).
Rozpoczyna się aktywna realizacja podstawy programowej z wykorzystaniem sprzętu komputerowego z każdego przedmiotu.
Nauczyciele będą mogli ustandaryzować scenariusze lekcji wykorzystując równy dostęp do sprzętu tej samej jakości wszystkich uczniów klas IV.
Od IV klasy realizowane jest rozwijanie umiejętności cyfrowych uczniów w ramach podstawy programowej na różnych zajęciach, lekcjach przedmiotowych.

Dlaczego nie klasy I-III?

W klasach I-III szkoły podstawowej, zalecane jest prowadzenie procesu kształcenia bez konieczności częstego wykorzystywania przez uczniów pracy na komputerze, na tym etapie kształtowana jest wśród uczniów odpowiednia higiena cyfrowa.

Kiedy laptopy zostaną przekazane szkołom?

Pierwsze laptopy trafią do szkół we wrześniu br.

Kiedy laptopy zostaną przekazane rodzicom/dzieciom?

Pierwsze laptopy trafią do szkół we wrześniu br. Od organizacji pracy Organów Prowadzących Szkół i samych szkół zależy sposób przekazywania laptopów rodzicom.

Jaki jest mechanizm zakupu? Jak laptopy trafią do szkół?

Zakupione komputery zostaną dostarczone przez Wykonawców przetargu bezpośrednio do Organów Prowadzących Szkoły . Planowane jest podpisanie umów pomiędzy Centrum Obsługi Administracji Rządowej, który realizuje przetarg w imieniu Ministra Cyfryzacji, a Organami Prowadzącymi Szkoły. Na mocy tych umów komputery zostaną przekazane Organom Prowadzącym Szkoły, a następnie uczniom.

Czy planowany jest zakup laptopów dla innych klas?

Sprzęt czwartoklasisty będzie towarzyszył uczniowi przez następne lata szkolne. Planowane są zakupy dla każdego kolejnego rocznika rozpoczynającego czwartą klasę.

Celem jest, aby w przyszłości każdy uczeń w Polsce, poczynając od IV klasy szkoły podstawowej, był wyposażony w laptopa, który będzie służył mu w kolejnych etapach edukacji.

Czy wszyscy uczniowie dostaną takie same laptopy? Czy będzie jeden dostawca czy więcej?

Uczniowie otrzymują jeden z sześciu modeli laptopów. Producenci tego sprzętu są różni, ale wszystkie laptopy, bez względu na model i producenta, spełniają określone wymagania techniczne.

Wymagania techniczne dotyczące laptopów to co najmniej 8 GB pamięci RAM z możliwością rozbudowy do 16 GB oraz dysk typu SSD o minimalnej pojemności 256 GB. Laptopy muszą mieć matową matrycę (ekran) o przekątnej co najmniej 13 cali, wbudowaną kamerę HD i zasilacz USB-C. Komputery muszą mieć zainstalowany przez producenta legalny system operacyjny. Maksymalna waga komputera nie może przekraczać 2,5 kg (bez zasilacza). Firma dostarczająca komputery musi udzielić na nie minimum trzyletniej gwarancji.

Sprzęt komputerowy dostarczany do szkół po 31 sierpnia 2023 roku musi spełniać minimalne wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z 28 grudnia 2022 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie podstawowych warunków niezbędnych do realizacji przez szkoły i nauczycieli zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz programów nauczania.

Kto dostarczy laptopy dla uczniów?

Wykonawcy wyłonieni w ramach przetargów. W tym roku, w imieniu Ministra Cyfryzacji, przetarg realizuje Centrum Obsługi Administracji Rządowej.

Skąd pochodzą pieniądze na realizację zapisów ustawy?

W roku szkolnym 2023/2024 i 2024/2025, czyli jesienią 2023 roku i jesienią roku 2024, zakup laptopów z niezbędnym oprogramowaniem dla szkół, będzie finansowany ze środków zaplanowanych w Krajowym Planie Odbudowy. Po ich wyczerpaniu będzie finansowany z budżetu państwa.

Czy program dotyczy tylko uczniów polskich, czy wszystkich zapisanych do szkół (a więc np. uczniów ukraińskich)?

Wsparcie będzie dotyczyło wszystkich uczniów klas IV szkół podstawowych objętych obowiązkiem szkolnym według polskiego systemu oświaty. Dzięki tej inwestycji każdy uczeń IV klasy szkoły podstawowej otrzyma laptopa.

Jeśli uczeń posiada już sprzęt przekazany w ramach innego programu, będzie mógł zdecydować, który sprzęt będzie wykorzystywał. Uczeń będzie mógł posiadać tylko jeden laptop zakupiony z programów finansowanych ze środków publicznych. Sprzęt, z którego uczeń zrezygnuje, wróci do donatora sprzętu, a ten będzie mógł zdecydować co do jego dalszego wykorzystania.

Czy planowany jest mechanizm przeciwdziałający dalszej odsprzedaży laptopów?

Beneficjenci nie będą mogli podjąć żadnych czynności rozporządzających (np. sprzedaży, zastawowi itp.) sprzętu przez okres 5 lat od dnia przyjęcia laptopa na własność. W tym celu w ramach umów przekazania sprzętu zaplanowano odpowiednie zapisy zobowiązujące do zakazu wykonywania ww. czynności. Ponadto, w laptopach dla uczniów przewidziano specjalne oznaczenia, które minimalizują ryzyko takich sytuacji.

Planowane jest wdrożenie rozwiązań prewencyjnych uniemożliwiających legalną sprzedaż laptopa:

formalne – w umowie przekazania komputera przenośnego dla ucznia planowane są zapisy obligujące rodzica ucznia do odpowiedzialności za sprzęt,
fizyczne – na obudowie komputera znajdą się trwale naniesione oznaczenia projektu, w ramach którego sprzęt został zakupiony, co jednoznacznie wskaże jego pochodzenie,
systemowe – stworzona zostanie centralna baza numerów seryjnych sprzętu, która umożliwi weryfikację sprzętu.

Jakie są dokładne warunki gwarancji?

Sprzęt będzie posiadał 36-miesięczną gwarancję, która zapewni możliwość naprawy sprzętu (na czas naprawy uczeń otrzyma sprzęt zastępczy).

Czas reakcji na zgłoszenie awarii lub usterki nie powinien być dłuższy niż jeden dzień roboczy. Naprawa powinna być zrealizowana w miejscu użytkowania komputera przenośnego (zestawu) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ciągu 5 dni roboczych od dnia zgłoszenia. W przypadku braku możliwości naprawy w tym terminie powinno być zapewnione urządzenie zastępcze o równoważnych parametrach.

Czytaj więcej: Laptopy dla czwartoklasistów - warunki gwarancji i rękojmi

Czy laptop jest ubezpieczony np. od kradzieży?

W przetargu kupowane są tylko komputery wraz z systemem operacyjnym oraz 36-miesięczną gwarancją. Dodatkowe ubezpieczenia, oprogramowanie czy zabezpieczenia techniczne pozostają w obszarze działań właścicieli sprzętu, a są nimi albo Organ Prowadzący Szkołę, albo rodzic. To od nich będzie zależało, czy laptop będzie miał takie ubezpieczenie, jednak jeśli rodzic się na nie zdecyduje – będzie musiał pokryć koszt we własnym zakresie.

Jakie środki zostaną podjęte, aby zagwarantować bezpieczeństwo danych i prywatność ucznia?

Uczeń otrzyma laptopa z zainstalowanym systemem operacyjnym. Instalacja dodatkowego oprogramowania zgodnego z potrzebami uczniów, w tym umożliwiającego prawidłową realizację podstawy programowej, zabezpieczającego komputer przed wirusami, ale także kompatybilnego z już wykorzystywanymi rozwiązaniami stosowanymi w danej szkole, jest decyzją rodziców i szkoły.

Uczniowie i szkoły będą mogli korzystać z szerokiego pakietu otwartego oprogramowania lub będą mogli skorzystać z preferencyjnych warunków dla edukacji oferowanych przez rynkowe podmioty – mowa o programach graficznych, tekstowych, edukacyjnych, umożliwiających komunikację. Oczywiście zdarza się, że te programy w warunkach licencyjnych, które użytkownik musi zaakceptować przed uruchomieniem programu, mają zapisy o tym, że część danych jest przekazywana do producentów. Wówczas decyzja o korzystaniu przez ucznia z takiego programu będzie należała do ucznia i rodzica.

Zakupiony przez Ministra Cyfryzacji sprzęt jest przekazywany wprost od producenta z fabrycznie zainstalowanym systemem operacyjnym. Oznacza to, że pracownicy ministerstwa ani inni urzędnicy odpowiedzialni za przetarg nie będą wgrywali na sprzęt żadnego oprogramowania. Zatem nie znajdzie się na laptopach żadna aplikacja, żaden program, żadna wtyczka, która przekazywałaby do Ministerstwa Cyfryzacji jakiekolwiek dane – np. o odwiedzanych przez uczniów stronach www, o czasie spędzonym przed komputerem itp.

Czy laptop będzie miał zapewniony dostęp do internetu, czy koszty dostępu do internetu będą pokrywane?

Przekazany sprzęt będzie służył przede wszystkim do realizacji zapisów podstawy programowej oraz innych celów edukacyjnych. Dzięki wyposażeniu szkół w szerokopasmowy internet w ramach Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej, uczniowie na terenie szkoły mają zapewniony dostęp do internetu. Każda szkoła może przystąpić do programu. Planowane są również nowe inwestycje związane z rozwojem infrastruktury LAN w szkołach. Zakupiony w ramach projektu sprzęt będzie także umożliwiał pracę w trybie offline.

Czy uczeń może modyfikować otrzymany sprzęt (np. dołożenie pamięci RAM)?

Instalacja dodatkowego oprogramowania, zgodnego z potrzebami uczniów, w tym umożliwiającego prawidłową realizację podstawy programowej, ale także kompatybilnego z już wykorzystywanymi rozwiązaniami stosowanymi w danej szkole, jest decyzją rodziców i szkoły. Analogicznie modyfikacje sprzętu są decyzją rodziców i szkoły. Należy mieć na uwadze, aby wprowadzane modyfikacje nie wpływały na warunki gwarancji, jaką objęty jest laptop.

Czy Organ prowadzący / szkoła będzie monitorować wykorzystanie laptopów przez uczniów pod kątem celów edukacyjnych?

Minister Cyfryzacji nie narzuca konkretnych rozwiązań w tym zakresie. Warunki korzystania z laptopów na terenie szkoły wynikają z wewnętrznych regulacji szkoły, które mogą obejmować kwestię monitorowania wykorzystania laptopów przez uczniów.