Samorządy, które otrzymały promesy w ramach rządowego programu "Rozświetlamy Polskę" nadal poszukują sposobów na sfinansowanie inwestycji na słupach należących do zakładów energetycznych po tym gdy okazało się, że tego typu wydatki są traktowane przez RIO jako inwestycje na cudzym mieniu w związku z czym nie są wydatkami dopuszczonymi do finansowania z budżetu gminy.

RIO o niedozwolonym finansowaniu inwestycji z programu „Rozświetlamy Polskę” 

Niedawno jedna z opolskich gmin zwróciła się do RIO z pytaniem czy może zrealizować zadanie polegające na modernizacji oświetlenia ulicznego zarówno na infrastrukturze będącej własnością gminy oraz własnością spółki oświetleniowej na podstawie umowy najmu, w której spółka określiła zasady udostępniania tej infrastruktury oraz czy realizacja programu nie stoi w sprzeczności z normami prawnymi dotyczącymi finansowania przez Gminę zadania własnego w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną.

W odpowiedzi Izba podkreśliła, że "wymagane jest posiadanie tytułu prawnego do dysponowania urządzeniami objętymi wnioskiem o dofinansowanie w okresie realizacji zadania i trwałości inwestycji (5 lat)".

RIO przypomniała, że w zakresie przedstawionego we wniosku zagadnienia podziela stanowisko Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 25 kwietnia 2008 r. w sprawie finansowania oświetlenia dróg publicznych przez gminy.

Zgodnie z nim w przypadku, gdy instalacja oświetleniowa stanowi własność zakładu energetycznego, gmina nie jest w żaden sposób uprawniona do ponoszenia nakładów na modernizację punktów świetlnych, niebędących jej własnością. Ponoszone w tym celu wydatki inwestycyjne gmin z racji swej istoty powodowałyby nie tylko udoskonalenie, ale i jednocześnie zwiększenie wartości obcego majątku.

W ww. piśmie podkreślono, że stanowisko takie jest zbieżne ze stanowiskiem Ministra Gospodarki z dnia 5 kwietnia 2007 r., zgodnie z którym modernizacje instalacji powinny być realizowane przez właścicieli w uzgodnieniu z gminami, dla których świadczą usługi oświetleniowe.

Jednocześnie RIO w Opolu zauważyła, że "dopuszczalnym rozwiązaniem odnośnie ponoszenia przez gminy kosztów modernizacji sieci oświetleniowej jest uzyskanie innego niż własność tytułu prawnego gminy do sieci oświetlenia (np. dzierżawa, użyczenie)".

Wskazano również, że w treści stosownej umowy powinny zostać uwzględnione zasady wzajemnych rozliczeń poczynionych z właścicielem sieci.

Jednocześnie Izba wskazała, że Prawo energetyczne nie precyzuje rodzaju takiej umowy, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 lutego 2011 r. sygn. III SK 36/10 stwierdzając: "We wszystkich przypadkach, w których usługa oświetleniowa ulic świadczona jest z wykorzystaniem infrastruktury należącej do przedsiębiorstwa energetycznego, udostępnienie jej gminie wymaga zawarcia stosownej umowy. Prawo energetyczne nie normuje ani postaci takiej umowy, ani jej treści, ani wreszcie odpłatnego czy nieodpłatnego charakteru".

W ocenie RIO w Opolu w trakcie realizacji zadań własnych gmina ma prawo wykorzystać zarówno swój majątek jak i cudzy, do którego posiada tytuł prawny, co nie pozostaje w sprzeczności z przepisami ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

W ramach dziewiątej edycji programu rząd przyznał samorządom prawie 1 mld zł na 1214 inwestycji, których efektem ma być poprawa efektywności energetycznej przez obniżenie energochłonności oświetlenia. Wnioski o dofinansowanie nie mogły obejmować budowy nowych instalacji oświetleniowych, zastępujących istniejące.

mp/