Grupa posłów Lewicy zwróciła się do MSWiA z interpelacją w sprawie dostępu do informacji publicznej przez osoby sprawujące mandat radnego w gminie. Parlamentarzyści zwrócili uwagę, że pomimo regulacji prawnych w tym zakresie wielu radnych gmin zgłasza swoje uwagi w zakresie prób regulowania dostępu do informacji publicznej przez wójtów, burmistrzów i prezydentów, co ma istotny wpływ na jakość odpowiedzi udzielanej na interpelacje składane przez samych radnych. 

Posłowie poprosili o wyjaśnienie, czy prawo radnego regulowane przez ustawę o samorządzie gminnym może być ograniczane wewnętrznymi zarządzeniami przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, zwłaszcza w zakresie, który regulować będzie sprawującemu mandat radnego dostęp do informacji z zakresu działalności gminy, w tym m.in. uzyskiwania informacji i materiałów w zakresie działalności gminy, czy wstępu do pomieszczeń, w których znajdują się informacje dotyczące działalności gminy.

W odpowiedzi wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Paweł Szefernaker przypomniał, że zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, w ramach wykonywanego mandatu radny ma prawo, jeżeli nie narusza to dóbr osobistych innych osób, do uzyskiwania informacji i materiałów, wstępu do pomieszczeń, w których znajdują się te informacje i materiały oraz wglądu w działalność urzędu gminy, a także spółek z udziałem gminy, spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych, gminnych osób prawnych oraz zakładów, przedsiębiorstw i innych gminnych jednostek organizacyjnych z zachowaniem przepisów o tajemnicy prawnie chronionej (np. tajemnicy przedsiębiorstwa, lekarskiej czy też informacji z klauzulą tajności).

Szefernaker dodał, że z uwagi na brak możliwości dokładnego wyliczenia, które dokumenty będące w dyspozycji podmiotów zobowiązanych podlegają udostępnieniu, radny powinien sam określić i wskazać informacje oraz materiały niezbędne mu do wykonywania mandatu.

Odnosząc się do prawa wstępu do pomieszczeń podmiotów zobowiązanych wiceszef MSWiA zaznaczył, że ustawodawca zastrzegł, iż uprawnienie to obejmuje tylko pomieszczenia, w których znajdują się żądane przez radnego informacje czy materiały. Natomiast prawo wglądu w działalność urzędu i samorządowych jednostek organizacyjnych obejmuje możliwość zapoznawania się przez radnego z całokształtem działań podejmowanych przez jednostki organizacyjne realizujące zadania i kompetencje danej jednostki samorządu terytorialnego.

Szefernaker podkreślił, że ustawa o samorządzie gminnym nie zawiera też delegacji do tworzenia przez radę gminy, ani wójta, procedury określającej sposób realizacji uprawnień radnego. 

„W drodze aktu prawa miejscowego nie można rozszerzać ani ograniczać uprawnień i obowiązków adresatów danego aktu prawa miejscowego wynikających wprost z ustawy” – zaznaczył wiceminister. 

Jego zdaniem uregulowania zawarte np. w statucie miasta mogą jedynie odnosić się do kwestii stricte techniczno-porządkowych dotyczących np. technicznych uwarunkowań zapoznawania się z informacjami i materiałami, ich kopiowania, powielania, dokonywania wypisów. „Nie mogą jednak zawierać takich aspektów proceduralnych dostępu do informacji i materiałów przez radnego, które mogłyby wpływać na kształtowanie zakresu tego uprawnienia ustawowego lub jego realizację” – zaznaczył Szefernaker.

Wiceminister przypomniał, że zgodnie z art. 24 ust. 3 i 6 u. s. g., w sprawach dotyczących gminy radni mogą kierować zapytania i interpelacje do wójta, który ma obowiązek udzielić odpowiedzi na piśmie nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania. Jednocześnie ustawodawca przyznaje wójtowi możliwość wyznaczenia osoby do udzielenia odpowiedzi. Omawiana regulacja nie wskazuje jednak sankcji w przypadku, gdyby wójt (lub osoba przez niego wyznaczona) naruszył powyższy termin.

Szefernaker wyjaśnił też, że radni - tak samo jak inni obywatele – mają również możliwość skorzystania z dostępu do informacji publicznej w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, co wiąże się z określonymi trybami postępowania podmiotu zobowiązanego np. w przypadku odmowy udostępnienia informacji publicznej, trybami kontroli (w tym kontroli sądowej), a także sankcjami w przypadku nieuzasadnionej odmowy udostępnienia informacji.

mp/