Czy pokrycie straty SPZOZ przez Miasto Łódź po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 listopada 2019 r ( Dz. U. z 2019 r. poz. 2331), syg. akt K 4/17 i uchyleniu art. 59 ust.2 ustawy o działalności leczniczej (Dz. U. z 2021 r. poz. 711 z później. zmianami), jest zgodne z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305 oraz 1236 z późniejszymi zmianami) w szczególności z zapisami art. 44 ust. 1-3 w związku z art. 254 pkt 3 ww. ustawy – z takim pytaniem zwrócił się do RIO skarbnik Łodzi.  

We wniosku, skarbnik zwróci uwagę, że JST jako organ założycielski nie może pokrywać straty samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej jeżeli strata stanowi ekonomiczny skutek wprowadzania przepisów powszechnie obowiązujących. Obowiązek do pokrycia tej części straty leży wówczas po stronie NFZ. Tym samym ZOZ ma obowiązek ustalenia kwoty roszczenia i wszczęcia postępowania windykacyjnego w stosunku do tej części. W ocenie skarbnika samorząd ma jednak możliwość, pokrywać stratę netto, o ile podmiot leczniczy nie jest w stanie pokryć straty we własnym zakresie. „W tym zakresie, naszym zdaniem, pokrywanie strat w SPZOZ przez JST jest zgodne w ustawą o finansach publicznych i ustawą zasadniczą” – wskazał skarbnik łodzi.

W odpowiedzi udzielonej 8 września br. RIO w Łodzi podzieliła stanowisko skarbnika i łódzkiego magistratu sformułowane w pytaniu. W uzupełnieniu Izba podkreśliła, że zgodnie z art. 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej podmiot tworzący jest zobowiązany do pokrycia straty netto, jeżeli strata nie może być pokryta we własnym zakresie przez SP ZOZ, a po dodaniu kosztów amortyzacji ma wartość ujemną. 

RIO przypomniała, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20 listopada 2019 r. (sygn. akt K 4/17) orzekł o niezgodności art. 59 ust. 2 w zw. z art. 55 ust. 1 pkt 6 i art. 61 ustawy z dn. 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 2190 i 2219 oraz z 2019 r. poz. 492. 730 i 959) z przepisami Konstytucji w zakresie, w jakim zobowiązuje jednostkę samorządu terytorialnego, będącą podmiotem tworzącym samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej do pokrycia straty netto stanowiącej ekonomiczny skutek wprowadzenia przepisów powszechnie obowiązujących, które wywołują obligatoryjne skutki finansowe dla działania SP ZOZ. 

„W powołanym wyroku Trybunał Konstytucyjny orzekł o utracie mocy obowiązującej ww. przepisu w zakresie wskazanym w wyroku po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku, co nastąpiło 29 maja 2021 r. Należy podkreślić, że sentencje wyroków Trybunału mają charakter powszechnie obowiązujący, w związku z czym orzeczenie wiąże wszystkie podmioty prawa, w tym organy władzy publicznej” – wskazała Izba. 

RIO przypomniała, że wyrok TK ma charakter zakresowy — co w tym przypadku oznacza, że obowiązek pokrywania straty SP ZOZ przez podmioty je tworzące nie będzie zachodził, jeżeli strata netto stanowi ekonomiczny skutek wprowadzenia przepisów powszechnie obowiązujących, które wywołują obligatoryjne skutki finansowe dla działania SP ZOZ, np. strata spowodowana niewłaściwą (zaniżoną) wyceną świadczeń, odmową finansowania określonych świadczeń, których wykonywanie jest w świetle obowiązujących przepisów — obligatoryjne. Natomiast, jak zauważa RIO, w innych przypadkach podmiot tworzący jest zobowiązany do pokrycia straty i w tym zakresie art. 59 ust. 2 ustawy stanowi podstawę prawną do wydatkowania środków publicznych w celu pokrycia straty netto SP ZOZ. 

„Reasumując, z uwagi na zakresową utratę mocy obowiązującej art. 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej  brak jest podstawy prawnej do wydatkowania środków publicznych na pokrycie straty netto SP ZOZ w zakresie, o którym mowa w sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego” - zaznaczyła  RIO. 

Izba dodała jednocześnie, że to JST jest samodzielnie odpowiedzialna za ustalenie, czy określona strata netto stanowi ekonomiczny skutek wprowadzenia przepisów powszechnie obowiązujących, które wywołują obligatoryjne skutki finansowe dla działania SP ZOZ, czy też jest spowodowana innymi okolicznościami rzutującymi na wynik finansowy SP ZOZ. 

„Zatem ewentualne pokrycie pełnej straty SP ZOZ może potencjalnie prowadzić do pociągnięcia osób odpowiedzialnych za gospodarowanie środkami publicznymi do odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że ocena w tym przedmiocie leży po stronie właściwej komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych” – czytamy w stanowisku Izby.

mp/