Regionalna Izba Obrachunkowa w Olsztynie w odpowiedzi na wniosek burmistrza Nidzicy wyjaśniła, że radni poprzez uchwały rady gminy decydują o przyjętych rozwiązaniach dotyczących zasad wypłaty diety sołtysom oraz radnym. 

„Szczegółowe rozwiązania przyjmowane w uchwałach rady gminy powinny uwzględnić okoliczność, że część działalności sołtysa realizować się może w ramach pracy organu stanowiącego gminy czyli na przykład podczas udziału w sesjach rady gminy, co powinno przedkładać się z kolei na treść zasad i wysokość przysługującej diety” – wyjaśnił prezes RIO w Olsztynie Bogdan Gaber.

W wyjaśnieniach przypomniano, że art. 37b ustawy o samorządzie gminnym daje radzie możliwość ustanowienia zasad, na jakich sołtysom będą przysługiwały dieta i zwrot kosztów podróży służbowej. Rada gminy może, ale nie musi podejmować uchwały w tej sprawie. Zgodnie z ustawą, w przeciwieństwie do obowiązku ustanowienia rekompensaty z tytułu utraconych zarobków dla radnych, ustanowienie diety dla sołtysów nie jest obligatoryjne. 

„Pod pojęciem przyznania radzie kompetencji do ustanowienia zasad należy rozumieć zarówno swobodę w zakresie przyznania lub nieprzyznania diety, jak również swobodę w zakresie określenia tych zasad” – wskazano w wyjaśnieniach.

Stałe wynagrodzenie i dodatek emerytalny; jest senacki projekt ustawy o sołtysach

Prezes RIO przypomniał też orzecznictwo sądów administracyjnych w tym zakresie, m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 21 sierpnia 2013 r. syg. II SA/Rz 496/13, który orzekł, że radnemu i sołtysowi przysługują diety związane z każdą pełnioną przez nich funkcją, co nie oznacza, że łączna dieta musi być równa sumie obu diet.

Z kolei w przywołanym przez RIO wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 kwietnia 2022 r. syg. 111 OSK 5051/21 czytamy, że skoro w art. 25 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym przesądzono o przysługującym radnym prawie do diety, to połączenie funkcji radnego z funkcją przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej uzasadnia przyjęcie zasady prawa do jednej diety, jako ekwiwalentu za utracone korzyści, a nie będącego wynagrodzeniem za pracę. Jednocześnie sąd wskazał, że „rada gminy może ustanowić zasady na jakich przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej, członkom organu wykonawczego jednostki pomocniczej oraz członkom rady dzielnicy/osiedla i rady sołeckiej będą przysługiwały dieta i zwrot kosztów podróży służbowej”.

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, ustalona przez radę gminy dieta, zarówno radnego jak i sołtysa, stanowi rekompensatę za zarobki utracone w wyniku działalności społecznej. Dieta nie jest świadczeniem pracowniczym wynikającym z faktu bycia radnym lub sołtysem. Jej zadaniem jest wyrównanie wydatków oraz strat spowodowanych wypełnianiem obowiązków wynikających z określonej funkcji w samorządzie.

mr/