Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Senatu z prośbą o odrzucenie w całości ustawy o zaniechaniu ścigania za niektóre czyny związane z organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. Chodzi samorządowców, którzy przekazali Poczcie Polskiej spisy wyborców podczas organizacji wyborów prezydenckich, mających się odbyć w czasie lockdownu wprowadzonego w związku z epidemią COVID-19. Według rzecznika ustawa ta jest niezgodna z Konstytucją.

„Przedmiotowa ustawa nie jest aktem amnestyjno-abolicyjnym. W związku z tym, że wkracza ona w sposób bezpośredni w sferę wymierzania sprawiedliwości należy ją uznać za naruszającą art. 10, art. 173 i art. 175 ust. 1 Konstytucji RP (zasady podziału władzy oraz odrębności i niezależności władzy sądowniczej, a także zasada wyłączności sądów w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości)” – napisał w opinii RPO Marcin Wiącek.

Rzecznik wskazał też, że warunkiem dopuszczalności amnestii jest ograniczenie się ustawodawcy do darowania kary, czemu nie towarzyszy rozstrzyganie o popełnieniu przestępstwa.

„Jeśli zaś pod pozorem ustawy amnestyjnej ustawodawca dokonywałby de facto nadzoru nad prawomocnymi orzeczeniami sądowymi, to wówczas taką ustawę należałoby uznać za akt sprawowania wymiaru sprawiedliwości, a tym samym za naruszenie zasady podziału władzy, zasady niezależności i odrębności władzy sądowniczej oraz zasady, zgodnie z którą wymierzanie sprawiedliwości należy do sądów” – wskazał rzecznik. 

Sejm uchwalił tzw. ustawę abolicyjną dotyczącą wyborów prezydenckich w 2020 roku

W argumentacji, Marcin Wiącek powołał się na postanowienie SN z dnia 2 czerwca 2003 r., sygn. akt III KRN 4/03, wskazując że „rolą ustawy amnestyjnej jest w takiej sytuacji wyłącznie darowanie kary, a nie wiążące ustalenie z mocą wsteczną, że określona grupa czynów nie stanowiła w chwili ich popełnienia przestępstwa. Tego typu ustalenie jest bowiem czynnością z zakresu wymierzania sprawiedliwości, a nie władzy ustawodawczej”.

Rzecznik zauważył też, że wejście w życie ustawy, która w przyszłości może zostać uchylona z uwagi na niekonstytucyjność będzie powodować „powstanie istotnej niepewności prawnej po stronie jej potencjalnych beneficjentów”.

Ustawa o zaniechaniu ścigania za przekazanie przez niektóre samorządy danych wyborców w związku z korespondencyjnymi wyborami prezydenckimi zarządzonymi na 10 maja 2020 r. przewiduje niewszczynanie postępowań i umorzenie niezakończonych prawomocnym wyrokiem postępowań karnych o przekroczenie uprawnień przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast za przekazanie poczcie spisu wyborców podczas wyborów prezydenckich w trakcie lockdownu w 2020 r. 

mr/