Emerytury nauczycielskie

W projekcie zaproponowano przyznanie określonej grupie nauczycieli prawa do emerytury na szczególnych zasadach. Jak przypominają projektodawcy, do końca 1998 r. system emerytalny przewidywał odrębne zasady przechodzenia nauczycieli na emeryturę. Ustawą o emeryturach i rentach z FUS, która weszła w życie 1 stycznia 1999 r., zostało zniesione to uprawnienie nauczycieli. 

Szef MEiN: powrót do emerytury nauczycielskiej dla tych, którzy ją utracili, jest absolutnie potrzebny

Jednocześnie przewidziano rozwiązanie, zgodnie z którym nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r, a przed dniem 1 stycznia 1969 r., zachowali prawo do tej emerytury, w ciągu ośmiu lat od dnia wejścia w życie ustawy. W wyniku nowelizacji okres ten został wydłużony do 10 lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS

Tak więc prawo do przejścia na emeryturę na dotychczasowych zasadach zachowali nauczyciele, którzy do dnia 31 grudnia 2008 r. spełnili warunki do uzyskania emerytury określone w Karcie nauczyciela, tj. m.in. legitymowali się trzydziestoletnim okresem zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich – dwudziestopięcioletnim okresem zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.

Prawa do przejścia na emeryturę na tych zasadach nie zachowali natomiast nauczyciele zatrudnieni w szkołach przed dniem 1 stycznia 1999 r., którzy do dnia 31 grudnia 2008 r. nie spełnili wszystkich warunków nabycia prawa do tej emerytury.

"Mając na uwadze nadchodzący w szkołach niż demograficzny, który będzie skutkował koniecznością ograniczenia zatrudnienia nauczycieli, zasadne jest przyznanie tej grupie nauczycieli prawa do przejścia na emeryturę na szczególnych zasadach. Projekt ustawy przewiduje dodanie w ustawie – Karta Nauczyciela art. 88a, w którym zostaną uregulowane kwestie dotyczące tej emerytury" - czytamy w uzasadnieniu. 

MEiN deklaruje gotowość do rozmów w sprawie nauczycielskich emerytur

Zgodnie z projektowanym przepisem nauczyciele, po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy, mogliby przejść na emeryturę w wieku niższym niż określony w art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli spełnią łącznie następujące warunki: rozpoczęli przed dniem 1 stycznia 1999 r. faktyczne wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego; mają co najmniej 30 letni składkowy, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego; nie przysługuje im prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie art. 88 ust. 2a ustawy – Karta Nauczyciela – a wysokość emerytury obliczonej zgodnie z ust. 5 i 6, nie jest niższa niż kwota, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Doprecyzowanie okresu, za jaki jest dokonywana ocena pracy nauczycieli

Od września 2022 r. obowiązuje przepis zgodnie z którym oceny pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, dokonuje się za okres ostatnich trzech lat pracy przed dokonaniem tej oceny. Projekt zakłada taką zmianę Karty nauczyciela, by wskazać wprost, że do 3–letniego okresu, podlegającego ocenie nie będą wliczane okresy usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 3 miesiące.

Ponadto, w przypadku niektórych nauczycieli, np. zatrudnionych w publicznej placówce doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym, czy urlopowani lub zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy skrócić okres pracy podlegającego ocenie. W przypadku tych nauczycieli ocena pracy w związku z ubieganiem się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego byłaby dokonywana za okres pracy w szkole, jednak nie krótszy niż dziewięć miesięcy.

Ponadwymiarowe godziny i dodatkowe lokalizacje w szkołach średnich

Posłowie zaproponowali ponadto dodanie do Karty nauczyciela przepisu epizodycznego, przewidującego możliwość przydzielenia w roku szkolnym 2023/2024 nauczycielowi zatrudnionemu w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole I stopnia, za zgodą tego nauczyciela, godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela.

"Powyższe rozwiązanie jest uzasadnione zwiększonymi potrzebami kadrowymi na stanowisku nauczyciela, ze względu na kumulację roczników w ww. szkołach. Rozwiązanie to jest zgodne z oczekiwaniami jednostek samorządu terytorialnego, przedstawionymi w ramach prac Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego" - czytamy w uzasadnieniu projektu.

Kumulacja roczników jest także powodem zaproponowania kolejnego przepisu epizodycznego - w Prawie oświatowym. Chodzi o umożliwienie tworzenia w roku szkolnym 2023/2024 dodatkowych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. 

MEiN ws. kumulacji roczników: będą zmiany w Karcie nauczyciela i Prawie oświatowym

"Projektowane rozwiązania stworzą możliwości organizacyjne do zapewnienia optymalnych warunków realizacji podstaw programowych w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole I stopnia przez umożliwienie tworzenia czasowo działających dodatkowych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych podporządkowanych organizacyjnie ww. szkołom prowadzonym przez jednostki samorządu terytorialnego. Dodatkowej lokalizacji, o której mowa w projektowanych przepisach, nie należy utożsamiać z inną lokalizacją prowadzenia zajęć" - czytamy w uzasadnieniu.

Radny w komisji

Posłowie zaproponowali też w swoim projekcie, by radny mógł wchodzić w skład komisji konkursowej dokonującej wyboru dyrektora szkoły lub placówki prowadzonej przez JST. Wcześniej taką propozycję zgłoszono w innej nowelizacji Prawa oświatowego, która trafiła do Sejmu. 

Radny w komisji wyłaniającej dyrektora szkoły - projekt

"W projekcie ustawy proponuje się wprowadzić nowy przepis art. 63 ust. 14a, z którego jednoznacznie będzie wynikało, że w przypadku szkoły i placówki prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, przedstawicielem organu prowadzącego szkołę lub placówkę może być również członek organu stanowiącego danej jednostki samorządu terytorialnego, wskazany przez ten organ stanowiący" - głosi uzasadnienie projektu.

Łączenie placówek tylko za zgodą kuratora

Zgodnie projektowanymi zmianami połączenie placówek oświatowych w zespół lub włączenie do zespołu będzie możliwe tylko w przypadku uzyskania przez JST pozytywnej opinii kuratora oświaty (a w przypadku szkół i placówek artystycznych – pozytywnej opinii ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego).

Wzmocnienie nadzoru nad szkołami i placówkami niepublicznymi

W projekcie ustawy wprowadza się możliwość wydania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny osobie prowadzącej niepubliczną szkołę lub placówkę polecenia niezwłocznego umożliwienia wykonania czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego w szkole lub placówce oraz określa się konsekwencje wynikające z braku realizacji tego polecenia.

"Rozwiązanie to pozwoli organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny skutecznie reagować na napotykane problemy uniemożliwiające wykonanie czynności nadzoru pedagogicznego w niepublicznej szkole lub placówce. Problemem takim jest np. brak kontaktu z dyrektorem szkoły lub placówki/osobą prowadzącą szkołę lub placówkę (często to ta sama osoba), brak odpowiedzi na pisma przesyłane do dyrektora/osoby prowadzącej, nieudostępnianie dokumentacji w trakcie wykonywania czynności nadzoru pedagogicznego w szkole" - czytamy w uzasadnieniu.

Inne zmiany

Posłowie PiS proponują ponadto w swoim projekcie szereg innych zmian jak np.: zmianę sposobu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne; uelastycznienie ustalania dostępności nauczyciela w szkole, czy też np. rozszerzenie katalogu nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego o nauczycieli publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych.

js/