Prof. Artur Mudrecki, dyrektor Centrum Badań nad VAT-em w Akademii Leona Koźmińskiego, który od 25 lat zajmuje się prawem podatkowym, wskazał na potrzebę zmiany przepisów dotyczących rozliczenia VAT przez samorządy. Według niego trzeba doprecyzować, w jakich sytuacjach samorządy są opodatkowane VAT-em, a które działania znajdują się poza podatkiem. Jego zdaniem obecne przepisy mogą budzić wątpliwości samorządowców.

„Interpretacja podatków od towarów i usług to od ponad dekady jeden z głównych problemów polskich gmin. Mimo orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, administracja skarbowa często wydaje niekorzystne decyzje dla samorządów” – zwrócił uwagę prof. Mudrecki.

Jednostki samorządu terytorialnego podlegają ustawie o VAT, jednak ich status podatnika zależy od charakteru działań. Problemy z rozróżnieniem, które działania podlegają opodatkowaniu a które są z niego zwolnione doprowadzają do tego, że co miesiąc wiele gmin prosi administrację skarbową o pomoc w wyjaśnieniu wątpliwości, a kwestia interpretacji przepisów według Krajowej Informacji Skarbowej jest jednym z trzech najczęściej powtarzających się problemów.

Zdaniem prof. Mudreckiego, najwięcej niejasności budzi art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, czyli zwolnień gmin z VAT-u.

„Zdarza się, że różne Wojewódzkie Sądy Administracyjne, niemalże jednocześnie, wydają sprzeczne orzeczenia” – zwrócił uwagę ekspert.

Prof. Mudrecki zauważył również, że VAT jest podatkiem podlegającym harmonizacji w Unii Europejskiej, co oznacza, że samorządy muszą stosować się zarówno do przepisów ustanowionych w Polsce, jak również do regulacji zawartych w unijnych dyrektywach. To zdaniem eksperta może budzić wątpliwości wielu gmin.

„W przyjętych rozwiązaniach należy uwzględnić zasadę neutralności, a tym samym interes gmin” powiedział ekspert dodając, że odniesieniem dla polskich samorządów może być system działający we Francji.

„Jeśli usługi mają charakter komercyjny lub mogą konkurować z usługami prywatnymi, podlegają VAT. W Polsce co do zasady gminy nie są podatnikami VAT, chyba że realizują usługę w ramach prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach rynkowych” – wyjaśnił prof. Mudrecki.

Innym pomysłem profesora jest wprowadzenie Funduszy Kompensacji VAT, które również funkcjonują we Francji.

„Po wprowadzeniu takiego funduszu gminy w Polsce mogłyby otrzymywać subwencje za poniesione koszty podczas realizacji inwestycji takiej jak na przykład budowa szkoły. Chodzi o to, że gmina płaci VAT za materiały budowlane, ale później może poprosić fundusz o zwrot tej kwoty” – wytłumaczył prawnik.

O jaśniejsze przepisy w kwestii podatku VAT w jednostkach samorządu terytorialnego już cztery lata temu apelowała Najwyższa Izba Kontroli. W czasie kontroli „Centralizacja podatku VAT w jednostkach samorządu terytorialnego” urzędnicy sprawdzili rozliczenia podatkowe siedmiu miast oraz siedem starostw powiatowych w latach 2016-2019. Spośród nich,12 samorządów złożyło 369 wniosków o wydanie indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie scentralizowanych rozliczeń VAT. Izba poinformowała wówczas, że ze względu na niejasne przepisy samorządy popełniły wiele błędów przy centralizacji rozliczeń podatku VAT.

mc/