Umea w Szwecji, Tampere w Finlandii i Funchal w Portugalii - to trzy najczystsze miasta w Europie. Trzy najbardziej zanieczyszczone natomiast, to Nowy Sącz, Cremona we Włoszech i Slavonski Brod w Chorwacji. W najnowszym rankingu Europejskiej Agencji Środowiska najwyżej z polskich miast uplasowały się Suwałki i Słupsk, ale i tak zajęły dopiero 176. i 177. miejsce.
W nowej przeglądarce jakości powietrza w miastach EEA utworzono ranking miast począwszy od najczystszego do najbardziej zanieczyszczonego w okresie dwóch lat kalendarzowych na podstawie średniego poziomu zawieszonego pyłu drobnego, czyli PM 2,5.
Spośród 323 miast uwzględnionych w przeglądarce jakość powietrza w 127 miastach sklasyfikowano jako dobrą, co oznacza, że mieści się poniżej istotnej dla zdrowia wytycznej dla długoterminowego narażenia na działanie na PM 2.5 na poziomie 10 mikrogramów na metr sześcienny powietrza (10 μg/m3) ustalonej przez Światową Organizację Zdrowia.
Unia Europejska ustaliła wartość dopuszczalną dla PM 2.5 na poziomie 25 μg/m3. EEA określa długoterminową jakość powietrza jako bardzo słabą, jeśli stężenie PM 2,5 znajduje się na tym poziome lub je przekracza. Z polskich miast wskaźnik ten przekroczony jest w Zgierzu (25,2) i Nowym Sączu (27,3), a niebezpiecznie blisko granicy jest w Krakowie (24,7), Żorach i Piotrkowie Trybunalskim (24,9).
W przeglądarce jakości powietrza EEA nie ma wszystkich miast. Zbiór danych obejmuje miasta, które są częścią audytu miejskiego Komisji Europejskiej i które mają ponad 50 tys. mieszkańców. Nie uwzględniono miast, które nie mają miejskich lub podmiejskich stacji monitorowania, ani tych, dla których dane z tych stacji monitorujących obejmują mniej niż 75 proc. dni w ciągu roku kalendarzowego.
EEA klasyfikuje jako dobrą jakość powietrza przy stężeniu zawieszonego pyłu drobnego znajdującego się poniżej rocznych wytycznych WHO, czyli poniżej 10 μg/m3, jako umiarkowaną - dla stężeń 10-15 μg/m3, jako złą - dla stężeń 15-25 μg/m3, a jako bardzo złą - dla stężeń powyżej wartości ustalonej przez UE, czyli 25 μg/m3. Z tego punktu widzenia nie mamy w Polsce ani jednego miasta z dobrą jakością powietrza, tylko 10 miast ma jakość umiarkowaną, a pozostałe - złą lub bardzo złą.
Europejska Agencja Środowiska przypomina, że zawieszony pył drobny to rodzaj zanieczyszczenia powietrza, który ma największy wpływ na zdrowie, jeśli chodzi o przedwczesne zgony i choroby. Długotrwałe narażenie na działanie PM2.5 powoduje choroby układu krążenia i układu oddechowego. W 2018 r. narażenie na zawieszony pył drobny spowodowało ok. 417 tys. przedwczesnych zgonów w 41 państwach europejskich.
Poniżej rankingowa dziesiątka polskich miast o - stosunkowo - najlepszym powietrzu (podajemy miejsce i stężenie PM 2,5).
176. Suwałki - 11,2
177. Słupsk - 11,2
192. Zielona Góra - 12,0
209. Szczecin - 12,7
224. Gdańsk - 13,5
227. Elbląg - 13,5
229. Koszalin - 13,7
236. Białystok - 14,1
245. Olsztyn - 14,5
249. Gorzów Wlkp. - 14,8
Pozostałe sklasyfikowane przez EEA miasta można znaleźć pod linkiem:
https://www.eea.europa.eu/themes/air/urban-air-quality/european-city-air-quality-viewer
woj/