Marcin Przybylski
Zdaniem RIO gmina powinna wyegzekwować zwrot diety radnych w części w jakiej zostały one zawyżone, fot. PAP/Darek Delmanowicz
Po skardze prokuratora WSA w Bydgoszczy uchylił uchwałę rady miejskiej w Kruszwicy w sprawie diet radnych ponieważ ta nie została opublikowana dzienniku urzędowym województwa. Wcześniej organy wojewody nie dopatrzyły się uchybień. W efekcie gmina przez półtora roku wypłacała zawyżone diety, które teraz, zdaniem RIO, powinna wyegzekwować.
W dniu 25 listopada 2021r. Rada Miejska w Kruszwicy podjęła uchwalę w sprawie ustalenia diet dla radnych Rady Miejskiej w Kruszwicy oraz zwrotu kosztów podróży służbowych. Uchwała weszła w życie z dniem podjęcia. Dokładnie rok później prokurator wniósł skargę do WSA w Bydgoszczy na ww. uchwalę twierdząc, że jest ona aktem prawa miejscowego i dla uzyskania mocy obowiązującej powinna być ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
W odpowiedzi na skargę podniesiono, że uchwałę w trybie art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym przekazano w dniu 1 grudnia 2021r. Wojewodzie Kujawsko-Pomorskiemu tj. organowi sprawującemu nadzór nad działalnością gminną na podstawie kryterium zgodności z prawem. Organ nadzoru nie wszczął postępowania nadzorczego uznając, że jest ona zgodna z obowiązującym prawem i nie zalicza się do prawa miejscowego.
Stanowiska organu nadzoru, jak i orzecznictwo sądów administracyjnych w kwestii czy dana uchwała jest prawem miejscowym są rozbieżne. W praktyce dopiero rozstrzygnięcie nadzorcze organu nadzoru lub wyrok sądu administracyjnego uznaje, że uchwała jest aktem prawa miejscowego i dla uzyskania mocy obowiązującej powinna być ogłoszona w dzienniku urzędowym województwa.
Ostatecznie WSA w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 27 lutego 2023r. stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w sprawie diet radnych uznając, że jest aktem prawa miejscowego i powinna być ogłoszona w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
W tych okolicznościach kruszwiccy radni uchwalili w kwietniu 2023 r. nową uchwałę w sprawie ustalenia diet dla radnych stwierdzając, że wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Tymczasem wyrok WSA wywołuje skutki z mocą wsteczną co oznacza, że przez okres prawie półtora roku radnym były wypłacane diety w wyższej wysokości niż to przewidywała poprzednia uchwała z 2014 r. Do dnia wydania wyroku diety były wypłacane zgodnie z obowiązującą uchwałą, która nie naruszała żadnych ustawowych zasad ich ustalania i wysokości.
Gmina zwróciła się więc do RIO w Bydgoszczy z pytaniem co powinna zrobić w tej sytuacji. W odpowiedzi Izba wskazała, że samorząd powinien podjąć czynności zmierzające do wyegzekwowania zwrotu diety radnych w części w jakiej zostały one zawyżone. RIO zasugerowała, że na początek gmina powinna zwrócić się bezpośrednio do radnych o dobrowolny zwrot.
W wydanej opinii RIO podkreśliła, że stwierdzenie nieważności ww. uchwały wywołało skutek, jakby nigdy nie było jej w obrocie prawnym.
„Wobec tego diety radnych w okresie wskazanym w pytaniu winny być wypłacane w wysokości wynikającej z wcześniej obowiązującej w tym przedmiocie uchwały. Zgodnie bowiem z regułą określoną w art. 44 ust. 2 u.f.p. wydatki powinny być ponoszone zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków. Oznacza to, że wydatek musi mieć umocowanie prawne w innych aktach, które regulują zasady ponoszenia tych wydatków” – podkreśliła RIO.
mp/
