Granty PPGR: CPPC wyjaśnia część wątpliwości gmin dotyczących sposobu weryfikacji danych z oświadczeń mieszkańców

Nabór wniosków do programu Granty PPGR zakończył się 5 listopada br. Jego celem jest wyposażenie w komputery z dostępem do internetu dzieci zamieszkałych w gminach popegeerowskich, których rodzice, dziadkowie lub pradziadkowie byli zatrudnieni w PGR-ach. Na realizację programu przewidziano 80 mln zł, z założeniem, że kwota ta powinna wystarczyć na zakup ok. 20 tys. komputerów.

17 listopada większość gmin, które złożyły wnioski w konkursie, otrzymała polecenie weryfikacji danych zawartych w oświadczeniach mieszkańców chcących skorzystać z programu – pomimo tego, że pierwotnie w dokumentacji konkursowej nie przewidziano takiego obowiązku. Zgodnie z regulaminem konkursu, jak również z publikowanymi przez CPPC odpowiedziami na pytania zadawane przez gminy w trakcie naboru wniosków wskazano, iż gmina wprawdzie może żądać dokumentu potwierdzającego zatrudnienie w PGR, ale  nie musi tego robić. Dodatkowo wskazywano, że brak takowego dokumentu nie powinien stanowić powodu wykluczenia beneficjenta z udziału w programie. Co do zasady złożenie wniosku było możliwe na podstawie oświadczenia mieszkańca, że beneficjent zamieszkuje na terenie gminy popegeerowskiej, a jego krewny w linii prostej  pracował w PGR.

Obecnie jednak nałożono na gminy obowiązek weryfikacji do 16 grudnia prawidłowość zawartych w oświadczeniu danych dotyczących miejsca zamieszkania beneficjenta, pokrewieństwa w linii prostej z byłym pracownikiem PGR, potwierdzenia samego faktu pracy tej osoby w PGR, jak również potwierdzenia nieotrzymania na własność lub w drodze użyczenia przez beneficjenta, sprzętu komputerowego ze środków publicznych lub środków organizacji pozarządowych.

Pojawienie się tego dodatkowego obowiązku wzburzyło licznych przedstawicieli gmin – część z nich pisało w tej sprawie również do redakcji Serwisu Samorządowego PAP, zwracając uwagę, że 30-dniowy termin na złożenie uzupełnień do wniosku jest nierealny w sytuacji, gdy niektóre gminy muszą zweryfikować nawet około 1000 wniosków. Bardzo często powtarzanym zarzutem było również to, że gminy nie wiedzą, w jaki sposób i na jakiej podstawie prawnej mają weryfikować dane zawarte w oświadczeniach.

„W przypadku potwierdzenia pokrewieństwa USC nie może bez podstawy grzebać w danych osobowych mieszkańców, takiego polecenia nie może też dostać od Wójta czy Burmistrza, jak zatem potwierdzić fakt pokrewieństwa? Wezwać ludzi do złożenia aktów urodzenia/małżeństwa? Przy pokrewieństwie trzeciego stopnia w linii prostej trzeba będzie dostarczyć co najmniej 3 akty urodzenia. W takiej sytuacji potrzebny jest czas na zdobycie aktów przez mieszkańców. Tutaj rodzi się bowiem kolejny problem, że wszystkie akty wystawione przed 2015 rokiem nie posiadają z mocy prawa wartości dowodowej – utraciły ważność, więc jeżeli ktoś posiada takie akty w domu to one są nieważne” – napisała w mailu prosząca o zachowanie anonimowości przedstawicielka jednej z gmin.

Nasza Czytelniczka zwróciła również uwagę na to, że gminy nie mają jak potwierdzać miejsca zamieszkania beneficjenta, bo nie jest ono równoznaczne z zameldowaniem, więc nie da się tego sprawdzić w USC. Z kolei „w deklaracji śmieciowej są zawarte dane jednego członka rodziny oraz ilość osób (liczbowo) za którą uiszczana jest opłata, więc to też nie jest dobre źródło do potwierdzenia informacji na temat zamieszkania” - napisała.

W związku z licznymi wątpliwościami dotyczącymi obowiązku weryfikacji oświadczeń przez gminy Centrum Projektów Cyfrowa Polska zorganizowało we wtorek 30 listopada specjalne webinarium na ten temat. W jego trakcie Eliza Pogorzelska, dyrektor Departamentu Wdrażania Projektów Szerokopasmowych w CPPC, tłumaczyła powody zmiany zasad konkursu.

„Alokacja dedykowana na konkurs to 80 mln złotych. Liczyliśmy się z możliwością przekroczenia tej alokacji, stąd zapisy w regulaminie, że na wniosek beneficjenta instytucja pośrednicząca może podjąć decyzję o zwiększeniu alokacji. Jednak liczba wniosków, jakie otrzymaliśmy, przekroczyła nasze najśmielsze oczekiwania” – powiedziała Pogorzelska. „Praktycznie wszystkie uprawnione gminy złożyły wnioski. Ogółem spłynęło ponad 1600 aplikacji na łączną kwotę ponad 900 mln złotych” – dodała.

W tej sytuacji, jak poinformowała Pogorzelska, CPPC dokonało analizy i weryfikacji wniosków na podstawie danych pozyskanych z MEiN odnośnie liczby uczniów w poszczególnych gminach oraz danych z resortu rodziny na temat liczby dzieci uprawnionych do pobierania świadczenia 500+.

„Wyniki tej weryfikacji bardzo nas zaskoczyły. Okazało się bowiem, że w bardzo wielu gminach liczba wniosków o sprzęt jest wyższa niż 50 proc. wszystkich uczniów, a w niektórych nawet dochodzi do 70 proc. lub przekracza tę wartość. Te dane zestawiliśmy z informacjami z KOWR na temat liczby zatrudnionych w poszczególnych PGR-ach osób” – powiedziała Pogorzelska.

W efekcie CPPC doszło do wniosku, że część wniosków została złożona przez osoby, które nie są uprawnione do udziału w programie i stąd decyzja o konieczności weryfikacji oświadczeń przez gminy.

„Przypomnę, że zgodnie z zapisami regulaminu konkursu na etapie oceny formalnej beneficjent może zażądać potwierdzenia weryfikacji prawidłowości oświadczeń” – powiedziała Pogorzelska. „Nie jest naszym celem nakładanie na gminy żadnych dodatkowych obowiązków. Ale jako że środki są przyznawane z funduszy europejskich, to muszą być należycie udokumentowane i zweryfikowane. Mając na uwadze, że i my i Państwo jesteśmy instytucjami publicznymi i ciąży na nas odpowiedzialność za prawidłowe wydatkowanie środków, podjęliśmy decyzję o konieczności przeprowadzenia weryfikacji” – dodała.

W odpowiedzi na liczne pytania dotyczące możliwości przesunięcia terminu weryfikacji wniosków Pogorzelska poinformowała, że gminy, które natrafią na obiektywne przeszkody uniemożliwiające im zweryfikowanie w terminie do 16 grudnia br. wszystkich złożonych w ramach programu Granty PPGR wniosków, mogą wnioskować do CPPC o przesunięcie tego terminu na późniejszy. Każdorazowo jednak prośba ta musi zostać odpowiednio uzasadniona.

„Proszę do nas wnioskować, będziemy to rozważali indywidualnie. Dobrym uzasadnieniem będzie liczba złożonych wniosków, liczba urzędników w gminie, ilość dokumentacji pobranej wraz z oświadczeniem” – powiedziała Pogorzelska.

Zapowiedziała jednocześnie, że nie ma planów anulowania trwającego konkursu, ani rozpisania kolejnego, zaś jego rozstrzygnięcie powinno nastąpić pod koniec stycznia 2022 roku.

Odnosząc się do zadawanych na czacie webinaru pytań, dlaczego część gmin nie dostała od CPPC komunikatu o konieczności weryfikacji wniosków, Pogorzelska poinformowała, że z obowiązku tego zwolniono ok. 500 gmin, w których przypadku CPPC w wyniku swoich analiz nie stwierdziło ewentualnych nieprawidłowości.

Planujemy kontynuację tematu w najbliższych dniach.

mam/