Wystąpienie Rzecznika jest skutkiem złożonej w biurze RPO skargi osoby, której samochód został usunięty z drogi publicznej na podstawie dyspozycji wydanej przez funkcjonariusza straży miejskiej. Autor skargi zwrócił uwagę, że powiadomienie o odholowaniu na parking strzeżony, kierowane do właściciela pojazdu przez podmioty wydające dyspozycję w tej sprawie, zawiera niezgodne z prawem pouczenie, że właściciel odbiera pojazd z parkingu po uiszczeniu opłaty za jego usunięcie i postój na parkingu.

„Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że przepis art. 130a ust. 5c ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2021 r. poz. 450), został uznany za niezgodny z Konstytucją w zakresie, w jakim przewiduje, że pojazd usunięty z drogi pozostaje na parkingu strzeżonym wyznaczonym przez starostę do czasu uiszczenia opłaty za jego usunięcie i parkowanie (por. wyrok TK z dnia 5 grudnia 2018 r., sygn. akt K 6/17)” – napisał w liście do MSWiA Rzecznik Praw Obywatelskich.

RPO przypomniał, że w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego z obrotu prawnego wyeliminowana została norma uzależniającej wydanie pojazdu przechowywanego na parkingu strzeżonym od uprzedniego uiszczenia opłaty za jego usunięcie i parkowanie. Niekonstytucyjny przepis Prawa o ruchu drogowym utracił moc obowiązującą z dniem 13 września 2019 r.

W uzasadnieniu wzmiankowanego przez RPO wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że „dla ochrony porządku publicznego (wartości wskazanej w art. 31 ust. 3 Konstytucji) nie jest konieczne ograniczenie prawa własności właściciela pojazdu, polegające na zatrzymaniu pojazdu do czasu uregulowania należności za usunięcie i parkowanie pojazdu. (…) Obowiązek uiszczenia opłaty za usunięcie i przechowywanie pojazdu, jako warunek wydania pojazdu, ma znaczenie drugorzędne dla zachowania bezpieczeństwa w ruchu drogowym i szeroko rozumianego porządku publicznego. Jak słusznie podnosi Rzecznik, przepisy będące przedmiotem zaskarżenia mają na celu mobilizowanie kierowców do niezwłocznego uiszczenia należności publicznoprawnych. Służą one zatem zapewnieniu faktycznych wpływów z tytułu opłat publicznych do budżetów powiatów”.

TK zaznaczył przy tym, że „wyeliminowanie normy uzależniającej wydanie pojazdu od uprzedniego uiszczenia opłaty za jego usunięcie i parkowanie nie oznacza zwolnienia właściciela pojazdu z obowiązku uregulowania stosownych należności, będących dochodem budżetu powiatu. Odroczenie skutków orzeczenia jest niezbędne dla zapewnienia niezakłóconego poboru opłat za usunięcie i parkowanie pojazdów oraz dla zagwarantowania stabilności systemu finansowania zadania powiatów, o którym mowa w art. 130a ust. 5f u.p.r.d.”.

RPO zwrócił uwagę, że „pomimo zmiany stanu prawnego, do której doszło na skutek wejścia w życie powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nie dokonał stosownej nowelizacji przepisów rozporządzenia z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów, których używanie może zagrażać bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego albo utrudniających prowadzenie akcji ratowniczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 2285) określających wzór powiadomienia o usunięciu pojazdu z drogi. Skutkiem tego, pouczenie zawarte w powiadomieniach kierowanych przez straż miejską i policję do właścicieli odholowanych pojazdów nadal zawiera informację, że +pojazd z parkingu odbiera właściciel (posiadacz) wskazany w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) pojazdu… po uiszczeniu opłaty za jego usunięcie i parkowanie+, która nie odpowiada obecnemu stanowi prawnemu i wprowadza w błąd właścicieli pojazdów”.

Mając to na uwadze RPO zaapelował do ministra spraw wewnętrznych i administracji o podjęcie działań legislacyjnych w celu dokonania stosownej zmiany treści powiadomienia.

mam/