Zrzeszający ponad 100 samorządów Związek Samorządów Polskich zgłosił we wtorek do premiera i prezydenta rekomendacje dotyczące uzdrowienia rynku odpadowego w Polsce.  

Jak podkreślił w rozmowie z PAP wiceprezes ZSP i zastępca burmistrza Sulejówka Remigiusz Górniak, rozwiązania zostały zainspirowane roboczymi spotkaniami z przedstawicielami samorządów, Ministerstwa Klimatu oraz NFOŚiGW. 

„W dużym skrócie chodzi w nich o zaprzestanie praktyki przerzucania wszystkich kosztów systemu na obywatela i obłożenie stosownymi opłatami tych, którzy tak naprawdę produkują śmieci - czyli producentów” – tłumaczy Górniak.

ZSP proponuje stworzenie nowego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producentów (ROP) opartego na trzech prostych zasadach: jednej opłaty, jednego regulatora i jednego operatora. 

Zgodnie z propozycją Związku producenci opakowań będą wnosić jedną opłatę według stawek zróżnicowanych dla poszczególnych rodzajów odpadów w zależności od kosztów ich przetwarzania. Środki pochodzące z tych opłat mają trafiać przede wszystkim do gmin odpowiedzialnych za gospodarowanie odpadami i do recyklerów czyniąc ich działalność opłacalną. 

Jak wyjaśnia wiceszef ZSP, nowoutworzony fundusz, zasilany wyłącznie z pieniędzy producentów, będzie bezpośrednio zasilał budżety gmin w proporcji wynikającej z ilości zebranych odpadów. „Będzie też służył rozwojowi rynku recyklerów, tak aby ich działalność wreszcie była opłacalna i dzięki temu popyt na odpady wyższy” - dodaje.

UMP: dwuskładnikowa opłata opakowaniowa elementem dobrze funkcjonującego ROP

Część środków pochodzących z opłat opakowaniowych miałaby być przeznaczana na edukację, inwestowanie w powstanie nowej, brakującej infrastruktury oraz usuwanie odpadów stanowiących zagrożenie dla środowiska. 

Całość systemu ma koordynować jeden regulator, którym byłby NFOŚiGW. Jego głównym zadaniem byłoby zapewnienie spójności finansowania systemu w obszarze systemów gminnych poprzez uprawnienie do opiniowania uchwał  rad gmin w zakresie stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Jak tłumaczy Górniak, NFOŚiGW „będzie gwarantem tego, że środki pochodzące od producentów bezpiecznie i sprawiedliwie trafią tam gdzie powinny – czyli do nas, do gmin, a nie do różnego rodzaju pośredników i pseudo-organizacji śmieciowych, które nie są zainteresowane w tym co najważniejsze - aby mieszkańcy mniej płacili”.

Propozycja ZSP przewiduje, że wprowadzający opakowania będą uczestniczyć w kontroli systemu w zakresie adekwatności stawek wnoszonych przez nich opłat do kosztów gospodarowania poszczególnymi rodzajami odpadów poprzez uczestnictwo w Radzie Regulatora.

„Dla nas, samorządów, najważniejsze jest to że dzięki tym zmianom jest szansa na obniżenie opłat, które pobieramy od mieszkańców” – zaznacza Górniak. 

Korporacje proponują dwa warianty systemu gospodarowania odpadami

Wskazuje przy tym, że propozycja ZSP radykalnie różni się od pomysłów forsowanych przez niektórych ekspertów, którzy chcą, aby środki od producentów trafiały do niezależnego operatora - najlepiej jednej z organizacji odzysku odpadów, która dzieliłaby je w sposób uznaniowy, poza kontrolą resortu klimatu. 

mp/