WIOŚ w Poznaniu opublikował dane ze sprawozdań samorządów z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Chodzi m.in. o informacje o osiągniętych poziomach przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych czy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, których weryfikacja za rok sprawozdawczy 2020 została zakończona. 

Z zestawienia wynika, że na 226 gmin w woj. wielkopolskim aż 177 (78,33%) gmin nie osiągnęło wymaganych poziomów; w tym: 130 (57,5%) gmin nie osiągnęło wymaganych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w zakresie frakcji: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła. Jednocześnie 39 (17,3%) gmin nie osiągnęło wskaźników w zakresie innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne, a 9 (3,9%) gmin nie wypełniło obowiązku ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

Sypią się kary dla gmin za nieosiągnięcie wskaźników recyklingu

WIOŚ przypomniał, że za nieosiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu odpadów komunalnych wojewódzki inspektor ochrony środowiska nakłada na gminy kary pieniężne. W komunikacie zaznaczono, że gminy nie mogą pokryć ich kosztów z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi pobieranych od właścicieli nieruchomości.

WIOŚ wyjaśnił jednocześnie, że gmina która nie osiągnęła wymaganych wskaźników może wystąpić o zawieszenie przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska zapłaty kary pieniężnej. „Zawieszenie może nastąpić na okres konieczny do podjęcia działań naprawczych, w przypadku przedstawienia przez gminę udokumentowanego wniosku dotyczącego podjętych działań naprawczych, zmierzających do usunięcia przyczyny nałożenia kary” - wskazano. Po usunięciu przyczyny nałożenia kary pieniężnej kara ta podlega umorzeniu, w przeciwnym przypadku – wojewódzki inspektor ochrony środowiska stwierdza, w drodze decyzji, obowiązek uiszczenia tej kary wraz z odsetkami za zwłokę naliczanymi za okres zawieszenia zapłaty kary.

Zdaniem WIOŚ w Poznaniu, bez systemowych zmian w gospodarce odpadami, które gminy były zobowiązane wprowadzić już 2012 r., a w szczególności bez odpowiedniego nadzoru nad funkcjonowaniem wdrożonego systemu, w tym realizacją ustawowych obowiązków m.in. w zakresie objęcia wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi oraz odpowiedniego nadzoru, w tym nad realizacją zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, gminy nie są w stanie osiągnąć wymaganych prawem poziomów odzysku odpadów, które z roku na rok są trudniejsze do osiągnięcia.

Wojewódzki inspektor zwrócił też uwagę, że gmina, która nie tworzy warunków niezbędnych do utrzymania czystości i porządku na swoim terenie, również podlega karze pieniężnej nakładanej przez WIOŚ w drodze decyzji, przy czym ustawodawca w tym przypadku nie przewidział instytucji jej zawieszenia, a jedynie odwołania do organu II instancji.

Wymagane poziomy odzysku odpadów coraz wyższe 

Zgodnie z przepisami każde państwo członkowskie UE musi osiągać określone poziomy przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. W 2020 r. wskaźnik ten wynosił 50% w odniesieniu do 4 frakcji odpadów komunalnych (papier, metal, plastik, szkło), a od 2025 r. wynosi 55% w odniesieniu do wszystkich wytworzonych odpadów komunalnych. W celu osiągnięcia powyższego, począwszy od 2021 r. gminy są obowiązane osiągnąć poziomy przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w wysokości co najmniej:

20% wagowo – za rok 2021;
25% wagowo – za rok 2022;
35% wagowo – za rok 2023;
45% wagowo – za rok 2024;
55% wagowo – za rok 2025;
56% wagowo – za rok 2026;
57% wagowo – za rok 2027;
58% wagowo – za rok 2028;
59% wagowo – za rok 2029;
60% wagowo – za rok 2030;
61% wagowo – za rok 2031;
62% wagowo – za rok 2032;
63% wagowo – za rok 2033;
64% wagowo – za rok 2034;
65% wagowo – za rok 2035 i za każdy kolejny rok.

Poziomy wzrastają nieregularnie o 1, 5 czy 10 punktów procentowych rok do roku, przy czym w najbliższych 3-ech latach o 10 punktów.

Niski poziom recyklingu oznacza duże straty dla gospodarki i środowiska – alarmował europarlament, bo w Europie tylko jedna trzecia odpadów z tworzyw sztucznych trafiała do recyklingu. W ramach Zielonego Ładu do 2030 roku poddanych recyklingowi powinno zostać 55 proc. plastikowych odpadów opakowaniowych.

mp/ aba/