Według danych Ministerstwa Cyfryzacji ostatnie tygodnie przyniosły rekordowe zainteresowanie e-usługami.

PROFIL ZAUFANY

Profil zaufany, który jest podstawą do korzystania z e-usług ma już 6 milionów obywateli. Rekordowy pod względem zakładania PZ był marzec tego roku, kiedy założyło go ponad 528 tysięcy osób. W sumie od początku tego roku przybyło 1 381 298 nowych właścicieli profilu zaufanego.

W ocenie dr Macieja Kaweckiego - Dziekana Wyższej Szkoły Bankowej i prezesa Instytutu Polska Przyszłości im. S. Lema do tego popytu przyczynił się m.in. koronawirus.

"Tak naprawdę ostatnie dwa miesiące to jest najbardziej skuteczna w naszej historii walka z czymś, co nazywamy wykluczeniem cyfrowym. Osoby, które do tej pory nie miały dostępu do internetu dzisiaj muszą z tego internetu korzystać" - mówi ekspert w rozmowie z Serwisem Samorządowym PAP (cały wywiad można przeczytać tutaj).

Według Kaweckiego, epidemia nie wywołała wprawdzie eksplozji nowych rozwiązań, ale wskazuje na istotne - w jego ocenie wyjątki.

Nowa e-usługa: tymczasowy profil zaufany

Jeden z nich to tymczasowy profil zaufany. Rozwiązanie dla osób, które nie posiadają elektronicznego konta w banku, a nie chcą potwierdzać założenia profilu w specjalnym punkcie np. gminie. Profil tymczasowy uwierzytelniany jest poprzez wideorozmowę z urzędnikiem i ważny przez trzy miesiące. W ocenie Kaweckiego, to bardzo innowacyjna usługa, która wprawdzie nie daje takich uprawnień jak profil pełny, ale pozwala skorzystać z jednej z najszerszych usług online w administracji czyli skierowania elektronicznie tzw. pisma ogólnego.

PISMO OGÓLNE

Pismo ogólne przez internet można wysyłać do m.in. ministerstw, urzędów gminy, urzędów centralnych, urzędów skarbowych, szkół publicznych, czy publicznych zakładów opieki zdrowotnej – czyli instytucji, który mają elektroniczną skrzynkę podawczą na platformie ePUAP. Pod hasłem pismo ogólne kryją się np.: podania, wnioski, zażalenia, żądania, czy wyjaśnienia.

W marcu tego roku Polacy online przesłali do urzędów niemal 97 tysięcy pism ogólnych. To ponad dwa razy więcej, niż rok wcześniej. W marcu 2019 roku – wysłali tą drogą 42 290 pism ogólnych.

Oprócz pisma ogólnego posiadanie profilu zaufanego otwiera drogę do szeregu innych e-usług.

ZGŁOSZENIE ONLINE NARODZIN DZIECKA

W marcu tego roku z tej e-usługi skorzystało 11 171 osób. Dla porównania – w marcu 2019 r. zrobiło to 2747 rodziców. A to oznacza ponad czterokrotny wzrost popularności. Podobnie jak w przypadku profilu zaufanego - także i w tym - wiele wskazuje na to, że ta tendencja się utrzyma. Przez pierwsze osiem dni kwietnia zgłoszono online narodziny 4013 dzieci.

E-MELDUNEK

Z tej usługi w marcu skorzystało 12 385 osób, czyli niemal trzykrotnie więcej, niż w marcu 2019 roku. Wtedy online zameldowało lub wymeldowało się 4620 osób.

E-ODPIS AKT STANU CYWILNEGO (URODZENIA, MAŁŻEŃSTWA, ZGONU)

Niemal trzykrotnie wzrosło zainteresowanie wnioskami online o wydanie aktu. W marcu tego roku z tej możliwości skorzystało 9824 osób, rok wcześniej – 3866.

Dodatkowo, w kwietniu weszło dodatkowe udogodnienie - o odpis aktu można już nie tylko wnioskować online, ale także pobrać w wersji elektronicznej. Dokument generowany jest bezpośrednio z Systemu Rejestrów Państwowych (SRP), a następnie przesyłany na skrzynkę obywatela bez zaangażowania urzędnika. "Od ręki" dostępne są akty, które powstały od 2015 r. - od tej daty bowiem obowiązkowo rejestrowane są akty w Systemie Rejestrów Państwowych . Uzyskany w ten sposób odpis ma moc prawną tylko w wersji elektronicznej, zawiera bowiem podpis kwalifikowany potwierdzający autentyczność odpisu. Wydruk mocy prawnej już nie ma.

Według ministra cyfryzacji Marka Zagórskiego polskie rozwiązanie "jest pierwszym tego typu w Europie".

E-DORĘCZENIA

Elektroniczny list polecony pozwala odebrać bez kontaktu z listonoszem korespondencję np. z urzędu gminy, spółdzielni, czy wspólnoty mieszkaniowej. Elektronicznie nie można odebrać pism z sądów, prokuratur, organów ścigania, czy od komornika. Minister cyfryzacji wskazywał, że jest to usługa nad wdrożeniem której pracowano od dawna, a koronawirus przyspieszył tylko jej realizację.

By skorzystać z usługi oprócz profilu zaufanego konieczna jest eSkrzynka odbiorcza, którą można założyć poprzez portal www.GOV.pl.

Elektroniczny odbiór poleconego w praktyce polega na otrzymaniu zeskanowanej koperty oraz jej zawartości. Dodatkowo, po miesiącu od zeskanowania przesyłka trafi do odbiorcy w swojej oryginalnej, papierowej formie (bez awizo, nie trzeba będzie iść po nią na pocztę).

Za datę doręczenia przesyłki uważany jest dzień, w którym adresat pobierze plik z eSkrzynki. Jeśli tego nie zrobi, za datę skutecznego doręczenia uznany zostanie dzień zwrotu przesyłki. To dwa tygodnie od dnia następnego od zamieszczenia dokumentu w eSkrzynce.

Ministerstwo Cyfryzacji zapewnia, że usługa jest w pełni bezpieczna bo bez decyzji i wiedzy obywatela "nikt nie otworzy naszego listu i go nie zeskanuje".

Usługa jest czasowa. Ministerstwo Cyfryzacji informuje, że usługa w obecnej formule jest to rozwiązanie na czas pandemii i wychodzenia z najostrzejszych obostrzeń, dostępne do 30 września 2020 roku.

HISTORIA POJAZDU

Wśród e-usług cieszących się duzym zainteresowaniem znajduje się historia pojazdu. W 2019 roku Polacy skorzystali z niej blisko 130 milionów razy, a przez pierwsze trzy miesiące tego roku niemal 40 milionów razy.

Usługa pozwala sprawdzić czy używany samochód, który ktoś np. chce kupić nie był kradziony, złomowany, czy nie zmieniono mu stanu licznika. Aby to zrobić potrzebny jest numer rejestracyjny samochodu, numer VIN, data pierwszej rejestracji i oczywiście profil zaufany. Do niedawna można było w ten sposób prześwietlać auta sprowadzane do Polski z wielu krajów Europy, Stanów Zjednoczonych i Kanady. Teraz usługę poszerzono o kraj z którego pochodzi zdecydowana większość aut przyjeżdżających nad Wisłę - Niemcy.

E-DOWÓD

W marcu minął też rok odkąd wdrożono w Polsce e-dowód czyli dokument z warstwą elektroniczną. Zasadnicza różnica między e-dowodem a „tradycyjnym” jest taka, że e-dowód jest także nośnikiem identyfikacji elektronicznej. Pozostałe funkcje pozostają bez zmian.

Warstwa elektroniczna e-dowodu to wbudowany, bezstykowy chip. Dzięki niej właściciel dokumentu może komunikować się elektronicznie z administracją publiczną. E-dowód umożliwia m.in. elektroniczne podpisywanie dokumentów oraz korzystanie z automatycznych bramek granicznych na lotniskach. Jak zapewnia MC, jedną z głównych zalet e-dowodu jest jego bezpieczeństwo. Wykorzystane w nim zabezpieczenia mają uniemożliwiać dostęp - bez wiedzy i zgody właściciela dokumentu - do zapisanych na nim danych.

W ciągu roku do urzędów wpłynęły ponad 3 mln wniosków o nowe dokumenty tożsamości. Z zestawienia MC wynika, że najwięcej dowodów z warstwą elektroniczną odebrano w woj. mazowieckim - 308 070 mieszkańców tego regionu w portfelu lub w kieszeni nosi e-dowód. Na Śląsku nowy dokument ma 225 110 osób, a w Małopolsce – 173 590. 

OTWARTE DANE

Wśród usług cyfrowych warto też zwrócić uwagę na otwieranie danych publicznych, któremu służy portal Dane.gov.pl. Oferuje on bezpłatny, nie wymagający rejestracji dostęp do informacji publicznej z różnych kategorii, takich jak np. oświata, środowisko, budżet i finanse. Większość danych udostępnianych jest w otwartych formatach. Dane portalu można ponownie wykorzystywać np. do tworzenia aplikacji bez konieczności składania wniosku. Wniosek jest konieczny tylko wtedy, gdy ktoś chce wykorzystywać dane na innych warunkach niż zostały określone dla konkretnego zasobu.

Dane publiczne to cenny zasób wykorzystywany w aplikacjach, produktach i usługach, którego wartość zaczęli doceniać naukowcy i przedsiębiorcy. Niezliczoną ilością danych dysponują też urzędy samorządowe - to m.in. informacje o dochodach, wydatkach, edukacji, mieszkalnictwie, poziomie zanieczyszczenia powietrza, rejestrach lokalnych przedsiębiorstw czy oświacie. Jak przekonuje Ministerstwo Cyfryzacji, wyszukiwarki internetowe pokazują mniej niż 10 proc. zawartości internetu, a ponad 90 proc. danych ukrywa się w tzw. deep web takich jak bazy danych czy archiwa, których wyszukiwarki nie indeksują. Te informacje znaleźć można właśnie w zbiorach otwartych danych publicznych.

Portal dane.gov.pl jest zasilany otwartymi danymi ponad 100 instytucji. Portal cały czas jest rozwijany i wzbogacany o nowe funkcjonalności.

Minister Cyfryzacji: koronawirus trwale zmieni administrację publiczną (wywiad)

Minister cyfryzacji mówił w niedawnym wywiadzie dla Serwisu Samorządowego PAP, że na naszych oczach administracja zmienia się już na zawsze i że jest to "korzyść zarówno dla obywateli, jak i dla samych urzędów".

Wybrane rozwiązania wdrożone w ostatnich latach:

- ceidg.gov.pl  - Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) czyli elektroniczny  rejestr przedsiębiorców, którzy działają w Polsce;

- ekw.ms.gov.pl - system Elektronicznych Ksiąg Wieczystych - portal, na którym można m.in. przeglądać ich treść, złożyć wniosek o odpis;

- finanse.mf.gov.pl - portal podatkowy dla każdego, kto chce złożyć zeznanie podatkowe przez internet; geoportal.gov.pl, który umożliwia dostęp do danych przestrzennych i map topograficznych;

- ufg.pl - portal Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, na którym można m.in. sprawdzić ubezpieczenie OC sprawcy wypadku, numer szkody, otrzymać informację o przebiegu ubezpieczenia OC, historii szkód komunikacyjnych

- zip.nfz.gov.pl - Zintegrowany Informator Pacjenta - ogólnopolski serwis dla pacjentów, który udostępnia dane gromadzone przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W ZIP można uzyskać  dostęp do informacji m.in. na temat swojego leczenia i udzielonych świadczeń, zrefundowanych leków, swojego miejsca na liście oczekujących na poradę lekarską czy przyjęcia do szpitala (w zakresie niektórych świadczeń). 

js/