Jak podał GUS, drugi spis próbny odbędzie się w dniach od 1 do 30 kwietnia 2020 r. w 16. gminach (po jednej w każdym województwie). „W drugim spisie próbnym podejmujemy próbę generalną przed Narodowym Spisem Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021. Ten spis próbny pozwoli nam zweryfikować przyjęte korekty i dopracować organizację spisu tak, aby w przyszłym roku każdy z nas mógł wypełnić ustawowy obowiązek sprawnie, bez problemu i w krótkim czasie” – czytamy w komunikacie GUS.

Pierwszy spis próbny odbył się w październiku 2019 r. w dwóch gminach - Czerwińsku nad Wisłą i Sierakowicach. Przygotowano wtedy pytania do formularza interaktywnego, aparat organizacyjny i rozwiązania IT, przetestowano aplikację spisową.

GUS wyjaśnił też dlaczego mimo ogłoszonego stanu epidemii nie zrezygnował ze spisu próbnego. 

Urząd wskazał m.in., że w swojej ponad stuletniej działalności mierzył się już z wieloma trudnymi sytuacjami, w których był zobligowany do zachowania ciągłości pracy i wypełniania misji urzędu, jaką jest dostarczanie rzetelnych informacji, opisujących bieżącą sytuację społeczno-gospodarczą kraju.

„Zdajemy sobie sprawę z trudnej sytuacji w jakiej znalazł się nasz kraj, a jednocześnie jesteśmy zobligowani ustawowo do przeprowadzenia spisu próbnego. Dlatego też podejmujemy się realizacji tego zadania. To również dla statystyki publicznej czas próby funkcjonowania urzędu i zapewnienie realizacji podstawowych zadań urzędu w niecodziennej sytuacji” – zaznaczono w wyjaśnieniach.

W jaki sposób zostanie przeprowadzony drugi spis próbny?

Dlatego, aby zagwarantować respondentom i pracownikom bezpieczeństwo GUS zdecydował, że drugi spis próbny zostanie przeprowadzony wyłącznie w oparciu o samospis internetowy i telefoniczny (z pomocą rachmistrza). 

„Nie będziemy realizowali spisu próbnego poprzez wywiad bezpośredni, co oznacza, że żaden pracownik statystyki publicznej nie odwiedzi Państwa mieszkania. Dane – zgodnie z ustawą o NSP 2021 - pozyskamy z rejestrów urzędowych i systemów informacyjnych administracji publicznej oraz od mieszkańców Polski” – podkreślił GUS.

Aplikacja będzie dostępna na stronie GUS od 1 kwietnia 2020 r. Logowanie do aplikacji będzie intuicyjne, bezpieczne i możliwe z komputera oraz telefonu komórkowego, mającego połączenie z Internetem. Jeśli ktoś (np. ze względu na zaawansowany wiek, stan zdrowia czy niepełnosprawność) nie będzie w stanie spisać się samodzielnie, pomogą mu w tym rachmistrzowie telefonicznie.

W jakich gminach odbędzie się II spis próbny?

Drugi spis próbny obejmuje wszystkich mieszkańców gmin:

1.    Chełmno – gmina wiejska, powiat chełmiński, województwo kujawsko-pomorskie;
2.    Dubicze Cerkiewne – gmina wiejska, powiat hajnowski, województwo podlaskie;
3.    Gubin – gmina miejska, powiat krośnieński, województwo lubuskie;
4.    Jabłonka – gmina wiejska, powiat nowotarski, województwo małopolskie;
5.    Kleszczów – gmina wiejska, powiat bełchatowski, województwo łódzkie;
6.    Kłodzko – gmina wiejska, powiat kłodzki, województwo dolnośląskie;
7.    Kołbaskowo – gmina wiejska, powiat policki, województwo zachodniopomorskie;
8.    Prószków – gmina miejsko-wiejska, powiat opolski, województwo opolskie;
9.    Lesznowola – gmina wiejska, powiat piaseczyński, województwo mazowieckie;
10.    Lidzbark Warmiński – gmina wiejska, powiat lidzbarski, województwo warmińsko-mazurskie;
11.    Puck – gmina wiejska, powiat pucki, województwo pomorskie;
12.    Puszczykowo – gmina miejska, powiat poznański, województwo wielkopolskie;
13.    Radymno – gmina miejska, powiat jarosławski, województwo podkarpackie;
14.    Skierbieszów – gmina wiejska, powiat zamojski, województwo lubelskie;
15.    Wąchock – gmina miejsko-wiejska, powiat starachowicki, województwo świętokrzyskie;
16.    Wojkowice – gmina miejska, powiat będziński, województwo śląskie.

Planowany w 2021 r. Narodowy Spis Powszechny będzie w pełni realizowany przy użyciu interaktywnego formularza spisowego dostępnego na stronie GUS. Aby zapobiec sytuacji, w której zobowiązany do spisu mieszkaniec Polski nie ma komputera czy dostępu do internetu, ustawa zobowiązała urzędy samorządowe, wojewódzkie oraz jednostki statystyki publicznej do wsparcia obywateli w realizacji samospisu. Gdyby i to ułatwienie zawiodło, do osoby, która nie wywiązała się z obowiązku spisowego, dotrą rachmistrzowie.

Udział w spisie jest bowiem obowiązkowy; odmowa może wiązać się z karą grzywny. Spisem będą objęte osoby stale bądź czasowo zamieszkałe w budynkach mieszkalnych i pomieszczeniach nie będących mieszkaniami oraz osoby nie mające miejsca zamieszkania. Będą zbierane też dane na temat mieszkań, budynków i obiektów zbiorowego zakwaterowania.

Narodowy spis powszechny jest ogromnym przedsięwzięciem. Prace nad jego przeprowadzeniem rozpoczęły się w 2018 roku. 

mp/