Zestaw propozycji przygotował Śląski Związku Gmin i Powiatów, będący członkiem OPOS i jednocześnie największą regionalną organizacją samorządową w Polsce (zrzesza 142 jednostki samorządu z woj. śląskiego, w tym wszystkie miasta na prawach powiatu). Zaakceptowali je podczas poniedziałkowych i wtorkowych obrad OPOS w Katowicach przedstawiciele zarządów sygnatariuszy Porozumienia.

W ostatni piątek minister Michał Cieślak odpowiedzialny za sprawy samorządów rozmawiał zdalnie z Katowic z grupą ponad 100 samorządowców z woj. śląskiego w procesie konsultacji rządowego projektu "Samorząd 3.0 - rozwój bez barier", a także Polskiego Ładu - strategii przezwyciężenia skutków pandemii.

Jak sygnalizował Cieślak, konsultacje "Samorządu 3.0" podzielono na trzy obszary: usprawnienia wykonywania inwestycji o znaczeniu i charakterze publicznym, poszukiwania nowych źródeł finansowania dla samorządów, a także usprawnienia obszarów użyteczności publicznej, jak komunikacja czy gospodarka odpadami. Zbieranie opinii samorządów ma trwać do końca czerwca br., potem mają ruszyć prace legislacyjne.

Podczas wtorkowego briefingu w Katowicach przewodniczący zarządu ŚZGiP, prezydent Rybnika Piotr Kuczera wskazał, że zestaw 142 propozycji jest odpowiedzią na apel ministra Cieślaka o wnioski strony samorządowej w procesie konsultacji. "Zebraliśmy wszystkie uwagi, propozycje likwidacji barier, ale też postulaty związane z działalnością samorządu" – wskazał Kuczera.

"Te 142 bariery, które udało się nam spisać, uzyskały również pewną odpowiedź – w postaci wskazania konkretnych rozwiązań" – uściślił. "Jesteśmy na początku drogi i to potężny gest zaufania samorządów, również OPOS-u, względem pana ministra" – dodał sygnalizując, że kolejnym krokiem będzie weryfikacja za kilka miesięcy, które z postulatów uda się wprowadzić w życie.

"Zasada naczelna, która nam towarzyszy to fakt, aby baza dochodowa samorządów, czyli budżetów naszych mieszkańców, naszych gmin, nie była drenowana, a była czymś stabilnym, stałym, by miała silne umocowanie finansowe i aby samorząd nie był wyłącznie klientem subwencji, a miał tę swoją sprawczość, zapisaną w konstytucji" – zaakcentował Kuczera.

Przewodniczący Związku Gmin Lubelszczyzny, burmistrz Janowa Lubelskiego Krzysztof Kołtyś zasygnalizował, że zestaw propozycji zawiera m.in. cztery główne bloki dotyczące ustroju samorządu, finansów, inwestycji oraz oświaty (ale też np. polityki społecznej czy zdrowia, ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego, drogownictwa i transportu). Zostanie zapewne jeszcze uzupełniony o politykę odpadową.

Przykładowe propozycje w zakresie bloku ustrojowego dotyczą pozycji prawnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego, nadużywania prawa dostępu do informacji publicznej czy niskiego poziomu wynagrodzeń w sektorze samorządowym. W sferze finansów przykładowe propozycje dotyczą rekompensat ubytków w dochodach z tytułu PIT, systemu zwrotu VAT z inwestycji samorządowych czy standaryzacji realizacji i finansowania zadań zleconych. W dziale oświata samorządy zaproponowały np. przyjęcie zasady, że subwencja oświatowa pokrywa 100 proc. kosztów wynagrodzeń nauczycieli (pozostałe wydatki zapewniłyby budżety lokalne).

Zestaw propozycji przygotowano w formie tabeli, której towarzyszy - jako rodzaj preambuły – list samorządowców do przedstawicieli rządu. W liście zaapelowano m.in. o powrót do zgłaszanej wcześniej przez środowiska samorządowe koncepcji powołania Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Samorządowego.

"Celem Komisji byłoby w pierwszej kolejności opracowanie kompleksowej diagnozy aktów prawnych regulujących funkcjonowanie samorządu terytorialnego, a następnie przygotowanie założeń, kierunków zmian w tym zakresie oraz ostatecznie projektów konkretnych aktów prawnych. Rozwiązania wypracowane przez Komisję powinny być przed przyjęciem konsultowane i akceptowane przez wszystkie zainteresowane środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji reprezentujących samorządy terytorialne" – zaznaczono w liście OPOS.

mtb/ mp/